Alles over beregeningsinstallaties voor de besproeiing van de tuin

Een beregeningsinstallatie is geschikt voor het sproeien en beregenen van de tuin. Een beregeningsinstallatie wordt ook wel een beregeningssysteem genoemd. Voor het tuin onderhoud is het belangrijk om regelmatig planten water te geven, zodat je voorkomt dat planten slecht groeien of zelfs dood gaan door het warme klimaat. Verder is de beregening en besproeiing noodzakelijk voor gazon onderhoud om ervoor te zorgen dat je geen geel gras krijgt in de zomer.

De beregening en besproeiing van de tuin, lijkt een enorm simpele klus die iedereen makkelijk kan uitvoeren, maar dat is zeker niet waar. Wist je dat de meeste mensen op een verkeerde manier hun tuin beregenen? Hanteer jij de juiste methode bij het sproeien van de tuin?

In dit artikel wil ik je wegwijs maken over de beregening en besproeiing van je tuin. Er zijn immers verschillende systemen waarmee je je tuin kunt beregenen. Je ontdekt hier voor welke soorten je kunt kiezen, wat de beste keuze voor jou is en hoe je het gazon en de planten automatisch water kan geven.

Inhoudsopgave

1. Van de regen naar de drup?
2. Wanneer moet je de tuin besproeien met een beregeningsinstallatie?
3. Een sprinkler voor het besproeien van de tuin
4. Een druppelirrigatie systeem
5. Sprinkler of een druppelirrigatie systeem voor de beregening inzetten?
6. Welk water gebruik je bij het besproeien van je tuin?
7. Hemelwater
8. Leidingwater
9. Slootwater
10. Slim je tuin besproeien met een besproeiingscomputer

Van de regen naar de drup?

Schrik niet, maar in grote delen van het jaar zal een plant zelf voor zijn eigen water kunnen zorgen. Hiermee maakt de plant dan gebruik van grondwater, regen of dauw maar er zijn ook delen van het jaar waarin er een tekort is aan water. Dan zijn de planten van jou afhankelijk.

Naast de verschillende soorten beregeningsinstallaties is er ook verschillend water. Met een beregeningssysteem kun je water uit een aanliggende sloot halen, maar in sommige gevallen is het echter niet verstandig om slootwater te gebruiken. Slootwater kan vervuild zijn, waardoor het minder geschikt is om in de tuin te gebruiken. Een alternatief is dan kraanwater, maar je zult ontdekken dat hier ook weer specifieke voor- en nadelen aan verbonden zijn. Vanzelfsprekend komen deze aspecten in dit artikel aan bod en laat ik zien voor welke optie je nog meer kunt kiezen.

Tot slot sluit ik af met een optie wat ik het ‘beregeningssysteem 2.0’ zou willen noemen. Je merkt dat de digitale wereld (“The internet of things”) ook doorgedrongen is tot de tuin. Er zijn slimme technische hulpmiddelen om het beregenen van je tuin nog efficiënter te kunnen (laten) uitvoeren. Hier zoom ik vanzelfsprekend op in.

Na het lezen van dit artikel ga je van de regen naar de drup en kom je niet van de regen in de drup. Neem van mij aan, dit is een belangrijk detail. De planten in je tuin zullen je dankbaar zijn.

Wanneer moet je de tuin besproeien met een beregeningsinstallatie?

Meestal loopt een watertekort parallel met hogere temperaturen. Het is lastig om van tevoren aan te geven wanneer dit is, maar de zomermaanden en tijdens een aansluitend najaar waarin het lekker weer is, zullen je planten deze “geste” waarderen. Hou dus altijd de weerssituatie in de gaten. Om een plant dan gezond te houden, moet er extra water beschikbaar gesteld worden.

Dit kan natuurlijk met een gieter, maar dat kan vrij arbeidsintensief zijn (zeker als je een grote tuin hebt moet je dan veel meters afleggen om de dorstige plantjes tevreden te stellen). De keuze voor de tuinslang en de sproeier lijkt dan een betere keuze, maar je kunt het jezelf nóg makkelijker maken door te kiezen om je tuin automatisch te besproeien door een beregeningsinstallatie. Gemakkelijk toch?

Verschillende beregeningsinstallaties

Als je op zoek bent naar een geschikte beregeningsinstallatie, zul je jezelf de volgende vragen stellen: Welke beregeningsinstallaties zijn en welke is het meest voor mij geschikt? En waar moet ik verder op letten? Hieronder lees je uitgebreid over de verschillende beregeningssystemen.

Beregeningsinstallaties zijn in twee hoofdgroepen te onderscheiden:

• Een sprinkler beregeningsinstallatie
• Een druppelirrigatie systeem

Een sprinkler voor het besproeien van de tuin

Een sprinkler is eigenlijk goed te vergelijken met het handmatig begieten of beter gezegd met het besproeien van je tuin. Bij een sprinklerinstallatie worden er sprinklers in de grond aangebracht, waardoor water verspreidt kan worden. Sommige van deze installaties zijn zo ontworpen dat de sprinklers onder de grond blijven als ze niet gebruikt worden. Als ze in werking gezet worden, komen ze boven de grond en verspreiden ze het water. Op deze manier zullen deze sproeiers minder snel beschadigen.

Voordelen van een sprinklerinstallatie in de tuin

De sprinklers verspreiden het water over een groot oppervlak. Daar zijn voor- en nadelen aan verbonden. Het verspreiden van water over een groot oppervlak heeft als voordeel dat het wat makkelijker aan te leggen is. Als de sprinklers eenmaal zijn geplaatst, blijven ze altijd hun water verspreiden, los van de omgeving. Dat dit een belangrijk voordeel van een sprinklerinstallatie is, zal ik bij het behandelen van de druppelirrigatie nader toelichten.

Een ander voordeel van sprinklerbewateringssystemen is dat ze een groter oppervlakte van water voorzien. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld een gazon (automatisch) te bewateren. Dit is met druppelirrigatie nauwelijks mogelijk.

Nadelen van een sprinkler voor het milieu en de natuur

Een sprinklerinstallatie gaat echter minder efficiënt met water om. Er zal altijd een beetje water verspild worden. Het water verdampt bijvoorbeeld al snel of komt terecht op plaatsen waar het niet nodig is.

Dat lijkt op het eerste gezicht niet echt een probleem: er is immers water genoeg toch?

Dit is natuurlijk niet helemaal waar. Zeker in de warme periodes kan er een tekort aan water ontstaan en het is natuurlijk nooit goed om ondoordacht met water om te gaan om milieutechnische reden.

Daarnaast is er nog een ander probleem. De druppels die verspild worden kunnen op de bladeren van een plant terecht komen. Deze druppels vormen vervolgens brand glaasjes, waardoor de plant brandwonden kan oplopen. Uiteraard is dit een lelijk gezicht, daarnaast kan het ook nog eens schadelijk zijn voor de plant.

Verschillende soorten sprinklers

Als je op zoek gaat naar een systeem om je tuin van een automatisch beregeningsinstallatie te voorzien, dan zal je verschillende soorten sprinklers tegenkomen. Het voert te ver om ieder type sprinkler hier te beschrijven, maar ik wil je wel wijzen op de belangrijkste verschillen die er tussen sprinklers bestaan zodat je een objectieve vergelijking kunt maken tussen de mogelijkheden.

De sproei-oppervlakte van een sprinkler

Als je een sprinkler aanschaft, is het in de eerste plaats belangrijk om te kijken naar het sproeioppervlak. Het is immers belangrijk om te zien welke oppervlakte een sprinkler van water kan voorzien. Pas als je dit weet kan je zien hoeveel sprinklers je nodig hebt en waar je ze moet plaatsen.

Het is uiteraard verstandig om hier niet in een winkel pas aan te gaan denken, maar hier van tevoren een plan voor te maken. Als je de oppervlakte van je tuin uitrekent, dan kun je zo bepalen hoeveel sprinklers je waar nodig hebt en wat voor een capaciteit deze sprinklers moeten hebben.

De sproeihoek van een sprinkler

Verder is het belangrijk om te zien hoe de kop van de sprinkler werkt. Hierin heb je twee mogelijkheden:

• Een sprinkler met een statische kop. Dit houdt in dat het water maar in één richting gesproeid wordt. Dit kan handig zijn als je bijvoorbeeld een gazon van water wilt voorzien.
• Een sprinkler met een draaiende kop. Deze sprinkler is een goede keuze in situaties waarbij de voorkeur uitgaat dat het water over je tuin verspreid wordt. Hierbij zijn er keuzes te maken voor een sprinkler waarbij het water hoger of minder hoog verspreid wordt.

Door voor een sprinklerkop te kiezen die niet-statisch is, kun je het water over grotere oppervlakten verspreiden. Bij deze optie is de straal minder hard, wat voor sommige planten prettiger is en de kans op beschadigingen aan de planten zal verkleinen. Het nadeel van dergelijke koppen is echter wel dat de kans op verspilling van water groter is.

Belangrijke tip voor de aankoop van een sprinkler:

Het is in dit artikel al eerder even aan de orde gekomen: als je een beregeningsinstallatie in je tuin aan gaat leggen, dan is het belangrijk om van tevoren goed in kaart te brengen waar je je sprinklers wilt gaan plaatsen en welk gebied zij van water kunnen/ moeten voorzien.

Zo voorkom je dat je achteraf nog gebieden in je tuin blijkt te hebben die niet onder de “dekking” van het beregeningssysteem vallen. Je kunt de sprinklers namelijk niet makkelijk verplaatsen! Een sprinkler is immers niet gratis en moet aangelegd worden.

Efficiënter omgaan met water? Gebruik een druppelirrigatie systeem!

Naast de toepassing van het sprinklersysteem als beregeningsinstallatie, kennen we ook de druppelirrigatie-methode. Dit systeem is eigenlijk het tegenovergestelde van een sprinkler beregeningssysteem:

Waar een sprinkler beregeningsinstallatie grote oppervlakten van (veel) water voorziet, doet een druppelirrigatie-systeem dit compleet anders. Druppelirrigatie wordt vooral gebruikt door tuinders, omdat het systeem aanmerkelijk efficiënter met water omgaat.

De efficiënte druppel op een gloeiende plaat

Bij druppelirrigatie wordt er gebruik gemaakt van een klein buisje of een poreuze slang. Vervolgens wordt er iedere keer een klein beetje water afgegeven. Deze hoeveelheid water is zo klein dat het echt over druppeltjes gaat. Dat lijkt zinloos, maar dat is het zeker niet. Er is in dit geval letterlijk sprake van een druppel op een gloeiende plaat, of van een druppel op gloeiende aarde zo je wilt.

De uitdrukking waarbij aangegeven wordt dat “een druppel op een gloeiende plaat” zinloos is, gaat hier niet op. Druppelirrigatie is immers een zeer effectief beregeningsysteem, omdat het veel meer gedoseerd het water afgeeft. Waar bij een sprinklerinstallatie relatief veel water verspild wordt (omdat het bijvoorbeeld weglekt of niet op de juiste plaats terecht komt), is dit bij een irrigatiesysteem niet het geval. Hier wordt het weinige water effectief ingezet en zo (bijna) direct bij de wortels van een plant afgeleverd.

Voordelen van een druppelirrigatie-methode als beregeningsinstallatie

Het belangrijkste voordeel van een druppelirrigatie-methode als beregeningsinstallatie staat hierboven al beschreven: er wordt ontzettend veel water mee bespaard. Het is goed om in dit opzicht even verder te kijken als onze tuin lang is:

Hoewel we er in Nederland weinig van merken is zoet water schaars op de wereld. Bij ons is zoet water in ruime mate beschikbaar en hoeven we ons daar geen zorgen over te maken, maar dat wil echter niet zeggen dat we het dan maar gewoon kunnen verspillen.

Verantwoord omgaan met water is en zal in de toekomst in toenemende mate

een maatschappelijke verantwoordelijkheid worden.

Daarnaast geldt natuurlijk dat je het beregeningssysteem het hardste nodig hebt als het droog is. Juist dan is het belangrijk om goed met zoet water om te gaan. In extreme perioden wordt het ook wel verboden om de auto te wassen of om de tuin te besproeien. Een druppelirrigatie-systeem is dan een uitstekende oplossing!

Nadelen van een druppelirrigatie-methode als beregeningsinstallatie

Een “nadeel” van druppelirrigatie-methode als beregeningsinstallatie is dat het vrij precies is. Het is daarom minder geschikt om grote oppervlaktes van water te voorzien. De planten en hagen worden stuk voor stuk op een geleidelijke manier van water voorzien. Daarnaast is het systeem ook minder flexibel en moet je het systeem volledig omleggen bij het herinrichten van je tuin. Dit hoeft bij het sprinkler niet zo te zijn, omdat het goed kan zijn dat dit gedeelte van je tuin al van water voorzien wordt door een andere sprinkler.

Je planten kunnen van invloed zijn op de keuze van het beregeningssysteem

Het is goed om te weten dat niet alle planten bestand zijn tegen sprinkler beregening. Rozen en hagen bijvoorbeeld kunnen schade ondervinden door teveel water of een te sterke kracht van hiervan op hun bladeren. Je wilt natuurlijk voorkomen dat je prachtige rozenstruik stuk gaat, doordat je deze juist van water probeerde te voorzien.

Waar sprinkler beregeningssystemen schadelijk zijn voor rozen en hagen, werken druppelirrigatie systemen juist wel heel goed. Zij verdelen het water constant over de plant en zorgen ervoor dat het vocht (direct) op de plaats van bestemming komt. Zo voorkom je dat de planten doodgaan en blijven ze in hun kracht, ook tijdens warme, regenvrije periodes.

Sprinkler of een druppelirrigatie systeem voor de beregening inzetten?

Het druppelsysteem wordt vooral ingezet bij gewassen, hagen en struiken. Deze planten bevinden zich vaak op een vast oppervlak. Dit systeem komt daarbij maximaal tot zijn recht.

Laat ik het even duidelijk op een rijtje zetten:

Druppelirrigatie gebruik je bij:

• Een moestuin;
• In tuinbouw;
• In plantenbakken;
• Bij hagen;
• Bij rozenstruiken.

Een sprinkler beregening-systeem zet je in bij:

• Borders;
• Gazons;
• Andere gebieden waar de oppervlakken over het algemeen groter zijn.

Uiteraard is het ook mogelijk om beide systemen naast elkaar te implementeren.

Welk water gebruik je bij het besproeien van je tuin?

De vraag welk water je gebruikt bij het besproeien van je tuin zal een vraag zijn waar je niet dagelijks bewust mee bezig bent. Toch is het niet onbelangrijk om te kijken naar het soort water dat je gebruikt voor je tuin. Globaal gezien zijn er drie soorten water die je voor deze doelstelling kunt gebruiken:

• Hemelwater;
• Leidingwater
• Grondwater/ slootwater.

Al deze vormen hebben hun eigen voor- en nadelen. Het is niet mogelijk om in algemene zin te zeggen voor welke vorm jij “moet” kiezen, of welk soort water het beste is voor je tuin. Dit komt omdat de kwaliteit en de samenstelling van het water in ieder gedeelte van het land weer anders is. Daarom zet ik hier kort op een rijtje wat er zo verschillend is aan de verschillende soorten waterbronnen en waar je op moet letten als je een bepaalde bron wilt gebruiken.

Hemelwater om je tuin te sproeien

Een manier om je tuin van water te voorzien is door het hemelwater op te vangen en dit te gebruiken. Regenwater heeft als voordeel dat het veel minder kalk bevat. Als je je tuin bijvoorbeeld met leidingwater besproeit, blijft de kalk achter. De kalk kan witte vlekken vertonen op planten en potten. De meeste planten houden niet van zoveel kalk. Er zijn een aantal planten, die wel van extra kalk houden, maar die zijn ver in de minderheid. Daarnaast zijn er in regenwater veel minder stoffen opgelost. Leidingwater is dus niet noodzakelijkerwijs het beste water voor je tuin.

Het regenwater is dus “puurder” en beter voor de plant. Er zijn bepaalde planten die hier vrij gevoelig voor zijn. Deze planten houden van de zuurgraad van het regenwater en ontwikkelen beter op regenwater. Je kunt dus beter dit water gebruiken om je tuin van water te voorzien.

Hemelwater inzetten bij een automatische beregeningsinstallatie?

Praktisch gezien kan het lastiger zijn om hemelwater in te zetten bij een automatische beregeningsinstallatie. In de eerste plaats moet het water zo op vangen zijn dat een pomp het water kan verspreiden, maar een beregeningsinstallatie is pas echt nuttig in specifieke periodes….. Inderdaad…. dat zijn net dé droge periodes waarbij het hemelwater vaak snel op kan zijn, of vatbaar worden voor algen.

Hemelwater lijkt mij daarom niet per definitie de meest ideale manier om toe te passen bij een automatisch beregeningssysteem. Uiteraard kun je hemelwater wel gebruiken als je planten met een gieter water geeft.

Leidingwater om je tuin te sproeien

Leidingwater wordt door veel mensen gebruikt om de tuin van water te voorzien. De voordelen zijn op het eerste gezicht snel gevonden:

• Leidingwater is makkelijk af te tappen;
• Leidingwater is vrijwel altijd aanwezig.

Is het gebruik van leidingwater ideaal om de tuin te sproeien?

Het antwoord is nee, want daar zijn echter wel een aantal nadelen tegenover te plaatsen: Leidingwater is immers niet noodzakelijkerwijs het beste water dat je kunt gebruiken om je tuin van water te voorzien.

Ondanks de ruime beschikbaarheid is het niet verstandig om leidingwater te gebruiken. Zeker in droge periodes wordt gezond water steeds schaarser. Het is dan des te belangrijker om er verstandig mee om te gaan. Het besproeien van de tuin is dus niet altijd de meest verstandige manier om met water om te gaan, om maar een understatement te gebruiken.

Als laatste kan natuurlijk opgemerkt worden dat water niet gratis is. Leidingwater heeft een prijs en dat merk je als je regelmatig de tuin besproeit.

De kosten van de besproeiing van je tuin met leidingwater

In de regel laat een Nederlander zich het meest overtuigen door het kosten argument, dus laat ik hier aan meedoen. Het besproeien van je tuin met leidingwater is immers niet gratis. Er zullen denk ik maar weinig mensen zijn die zich realiseren hoeveel het eigenlijk kost om je tuin te besproeien.

Heb jij een idee wat het sproeien van jouw tuin kost?

Ik zal je een idee geven met behulp van een rekenvoorbeeld:

In dit voorbeeld ga ik ervan uit dat een kubieke meter water (1000 liter) €0,90 kost.

Stel dat je een tuin hebt met een oppervlakte van 400 vierkante meter die je wilt beregenen. Op een tropische dag heeft een tuin ongeveer 15 liter water per vierkante meter nodig. Op een normale zomerse dag, rond de 22 graden, zal dat iets minder zijn, een liter of 12.

Als je je tuin van 400 vierkante meter gaat besproeien heb je dus op een tropische dag 400 m2 X 15 liter water nodig. Dat is 6.000 liter, of 6 kubieke meter water. 6 X €0,90 is €5,40. Op een normale zomerse dag kost het besproeien van je tuin met kraanwater je ongeveer €4,30.

Factoren die van invloed zijn op de prijs

Ik aarzel alleen een beetje met het geven van deze rekenvoorbeelden. De getallen die hier worden genoemd zijn (gefundeerde) aannames, maar je kunt ze niet 1 op 1 naar je eigen tuin vertalen. Veel hangt af van het moment waarop je sproeit. Als je ’s ochtends sproeit zal er veel minder water verdampen. Je hebt dan ook minder kraanwater nodig om je tuin te besproeien. Daarnaast maakt het ook veel uit op wat voor grond je tuin aangelegd is. Water zakt immers snel weg in losse grond, terwijl het in vastere grond langer aan de oppervlakte blijft.

Waarom ik je toch dit voorbeeld geef?

Om je een inzicht te geven dat het gebruik van leidingwater niet gratis is.

Als je een grotere tuin voor een langere periode moet besproeien, dan kan dat fors in de papieren lopen. Het is goed om dat te beseffen.

Slootwater als waterbron

Een andere bron van water kan slootwater zijn. Slootwater kan vaak geschikt zijn om je tuin te besproeien, maar is dat niet altijd. Veel hangt af van de kwaliteit van het slootwater, zoals het ijzergehalte.

Hierop moet je zeker letten bij het gebruik van slootwater (of grondwater). Het ijzergehalte in het water is om twee redenen belangrijk:

• Het ijzergehalte is belangrijk omdat het voor sommige planten wel goed is om wat ijzer te krijgen, maar te veel ijzer is uiteraard schadelijk.
• Ijzer heeft de vervelende eigenschap dat het reageert met zuurstof (roest). Deze roestdeeltjes kunnen bijvoorbeeld achterblijven op stenen, ramen en schuurtjes wat een lelijk gezicht geeft. Daarnaast kan het ijzer ook de sproeiers verstoppen

Als het water veel ijzer bevat, dan heb je twee opties. Gebruik maken van een andere waterbron, of gebruik maken van een systeem dat het ijzer uit het water haalt (een ijzerfilter). Er zijn speciale meetinstrumenten te koop waarmee je de hoeveelheid ijzer in het grondwater kunt bepalen.

Slim je tuin besproeien met een besproeiingscomputer

In dit artikel ben ik uitgebreid ingegaan over de verschillende technieken die gebruikt kunnen worden bij de beregening van je tuin. Uiteraard kun je het beste water gebruiken om je tuin te besproeien en de beste beregeningsinstallatie gebruiken, maar uiteindelijk moet je er wel voor zorgen dat de tuin ook daadwerkelijk besproeid wordt. De pomp moet gaan werken om het zo maar te zeggen.

Natuurlijk kun je zelf iedere keer het systeem aan en uit zetten. Dat is een uiterst effectieve manier en vergeleken met het handmatig water geven van je tuin levert je dat zeker tijdsbesparing op. Maar, het kan ook op een moderne computergestuurde manier.

Welkom in het nieuwe tijdperk

Het besproeien van je tuin kan je makkelijker en efficiënter doen door een computergestuurd beregeningssysteem aan te leggen. Een besproeiingscomputer is een intelligent systeem dat je in je tuin plaatst. Door het gebruik hiervan kun je een aantal zaken instellen. In de meeste gevallen stelt een besproeiingscomputer je in staat om aan te geven hoe laat er besproeid moet worden. Dat is makkelijk en belangrijk, omdat je (zeker op warme dagen) het beste vroeg en/of laat kunt besproeien.

De zon schijnt dan immers (nog) niet zo fel, waardoor het water niet als brandglas kan fungeren op de bladeren. Dat betekent wel dat je op zomerdagen heel vroeg, of heel laat je bed uit moet. Door gebruik te maken van een besproeiingscomputer wordt dit voor je verzorgd. Daarnaast heeft een besproeiingscomputer natuurlijk als voordeel dat je tuin ook besproeid wordt als je er niet bent.

Daarnaast zijn er zogenaamde droogte sensoren ontwikkeld. Met deze sensoren “weet’ de besproeiingscomputer hoe droog het is op een bepaalde plaats in de tuin. Vervolgens kan het systeem berekenen hoe lang het moet sproeien om de grond van voldoende water te voorzien. Dit is natuurlijk een veel efficiëntere manier om met water om te gaan. Je tuin krijgt op deze manier precies genoeg water.

Beregeningssysteem 2.0

Het beregeningssysteem 2.0 zal jouw tuin op een optimale manier besproeien en is hiermee goed voor zowel je portemonnee als voor het milieu. Ook op dit gebied worden snelle stappen gemaakt in de ontwikkeling en wordt het onderhoud van de tuin steeds makkelijker gemaakt of volledig uit handen genomen.

Wil je weten hoe je bij het ontwerpen van je tuin al rekening kunt houden met het onderhoud? Download dan hier mijn gratis e-book over het maken van een beplantingsplan.