Gazononderhoud in het voorjaar: wat moet je doen?

30 maart 2019

Gazononderhoud in het voorjaar | Als de eerste voorjaarszonnestralen zich laten zien, is dit voor veel mensen hét signaal om de aandacht weer te verleggen naar de tuin. Dat is niets te vroeg, de tuin zal best wat onderhoud nodig hebben. Kijk alleen maar naar je gazon. Met betrekking tot gazononderhoud in het voorjaar heb je best wat te doen, maar zie dit als een investering in tijd. Je zult hier het gehele jaar veel plezier van hebben.

Als je een mooi strak gazon wilt hebben, zul je deze goed moeten onderhouden. Dit is zeker het geval na de winter. Deze periode is een relatief zware periode voor het gazon. De winter is een periode waarin het gras van een “ontwikkel stand” naar een “overlevingsstand” gaat.

Als je hier even de benodigde aandacht aan geeft, zul je het gehele jaar kunnen genieten van een mooi gazon. Je brengt het gazon weer op “niveau”. Daarnaast is dit een eerste stap in de voorbereiding op de volgende zware periode. Hierbij denk je uiteraard aan de volgende winter, maar ook de zomer kan zeer zwaar zijn voor het gras, zeker als het lang warm en droog wordt!

Ik zal je laten zien uit welke werkzaamheden het onderhouden van je gazon in het voorjaar bestaat, waar je aan moet denken en welke producten je kunt gebruiken om een optimaal resultaat te realiseren.

Gazononderhoud in het voorjaar: waarom is dit zó belangrijk?

Even terug naar de herfst en de winter.

Als je kijkt naar de karakteristieke eigenschappen van deze perioden, snap je direct waarom het verstandig is om je gazon juist in het voorjaar goed te onderhouden.

Als de dagen “kort” zijn, is er voor het gazon weinig zonlicht voorhanden en juist veel vocht. Het laatste lijkt uiteraard gunstig, maar is dat zeker niet! Als er (té) veel vocht in de bodem zit, is er een kans dat de wortels van het gras gaan rotten en dat is uiteraard niet goed.

Het feit dat er minder zonlicht in de tuin heeft kunnen schijnen, heeft ook een behoorlijk effect op het gras. Hierdoor heeft er veel minder fotosynthese kunnen plaatsvinden. Bij deze vorm van biosynthese is lichtenergie essentieel voor de omzetting van koolstofdioxide in koolhydraten. Als dat licht niet voorhanden is zal het gras deze langere periode, aangewezen zijn op de reserve voorraden.

Gras dat sterk is, zal hier veel minder problemen mee hebben dan gras dat van een mindere kwaliteit is. Het is wel zo dat ieder gras hier wel van moet herstellen. Het is immers zwaar op de proef gesteld. Als je helpt met het herstel, stel je het gras in staat om weer de uitstraling van de zomer te krijgen. Wanneer je dit niet doet, zal het gras van een (vaak zichtbare) mindere kwaliteit zijn en doe je een stap terug! Als je dus een mooi strak gazon wilt behouden, moet je zeker aan de gang in het voorjaar.

Het onderhouden van je gazon in het voorjaar kun je dan ook zien als een vorm van ondersteuning bieden aan je grasmat op het moment van herstel.

Voorkom dat je gazon een strijdperk wordt

Uiteraard is het bovenstaande al een reden genoeg om je gras goed te onderhouden in het voorjaar. Er is echter nog een andere goede reden:

Wat je eigenlijk niet ziet als je uit het raam kijkt, is dat er een constante “strijd” wordt uitgevochten in je gazon. Je kunt dit het beste zien als een soort “landje veroveren”.

De term “strijdperk” kun je eigenlijk best letterlijk nemen!

In jouw perk vindt immers een strijd plaats tussen je gazon en het mos (en andere onkruiden). De inzet is het verkrijgen van ruimte. Waar mos groeit, kan gras niet groeien en andersom. Door het onderhouden van je gazon kun je dit voor een groot deel voorkomen.

Dat wil je ook want als je grote plakken mos in je gazon hebt liggen is het onmogelijk om een mooi, strak gazon te hebben. De uitstraling wordt hierdoor een stuk minder!

Je hulp in de strijd is eigenlijk ook wel meer dan gewenst, want er is sprake van een ongelijke strijd. Ik zal je het uitleggen:

De voedingsbodem die gunstig is voor de ontwikkeling van gras, is ook gunstig voor de ontwikkeling van mossen. Het probleem is echter dat mossen zich onder andere omstandigheden kunnen ontwikkelen, want mos:

kan prima zonder zonlicht en ontwikkelt zich goed op een schaduwplek, gras niet;
ontwikkelt zich beter op zuurdere grond dan gras;
kan veel beter tegen natte omstandigheden;
kan beter ontwikkelen op een dichtgeslagen grond;
groeit bij lagere temperaturen;
heeft minder licht nodig om zich te ontwikkelen.

Zoals je hierboven ziet, kan mos zich gedurende een winter veel beter ontwikkelen dan gras, zeker als de winters zacht zijn zoals bij ons het geval is. Vaak gaan deze winters gepaard met een hoop vocht en dat is ongunstig. Het meeste vocht wordt immers als een soort spons opgenomen door het mos en bereikt het gras niet. Voor het gras is een strenge, koude winter veruit het beste. Mos ontwikkelt zich direct als de bodemtemperatuur boven het vriespunt is. Gras kan pas voedingsstoffen uit de bodem opnemen als de temperatuur 5 graden Celsius of hoger is en groeit zelfs pas bij een temperatuur van 10 graden Celsius.

Je snapt de strijd dus wel……

Als de vroege bloembollen (zoals de narcissen) uit de grond komen, is dit voor jou een teken dat je moet beginnen aan het onderhouden van je gazon. Dit is een handige tip om te gebruiken als indicator omdat de natuur zich tegenwoordig wat minder verbonden voelt met de kalender!

Gazononderhoud voorjaar: welke werkzaamheden moet je uitvoeren?

Nu je weet waarom je aan de gang moet is het ook goed om te weten wát je moet doen.

De belangrijkste werkzaamheden die je uitvoert tijdens het onderhouden van je gras in het voorjaar zijn:

Maaien;
Verticuteren;
Beluchten;
Bijzaaien van je gazon;
Bemesten van je gazon.

Als je dit ziet, zul je misschien schrikken als je je beseft dat je een behoorlijke to-do lijst hebt! Je zult merken dat deze klussen véél verband met elkaar hebben. Je werkzaamheden zullen echter behoorlijk meevallen als je je gazon goed bijgehouden hebt.

Overigens, laat ik even één misverstand uit de wereld helpen:

Ieder gazon heeft wel last van iets van mosvorming. Mos woekert immers, dit kun je niet volledig voorkomen! Je hebt wel invloed op de hoeveelheid overlast….

Daarnaast is het goed om te beseffen dat dit de belangrijkste periode is voor het onderhouden van het gazon en dat je nu misschien het meeste werk hebt, maar hier wel het hele jaar van kunt genieten.

Tot slot is het goed om even uit te leggen waarom je juist in het voorjaar al deze werkzaamheden hebt en je de werkzaamheden beter niet over het hele jaar kunt verdelen. Het voorjaar is de ideale periode voor het gras om zich te ontwikkelen. Het is het begin van een groei- en ontwikkel periode van je gras waarin het alleen maar sterker wordt. Je maakt dan zo lang mogelijk gebruik van de omstandigheden waarin het gras op z’n sterkst kan zijn. In de meest ideale situatie werk je van winter naar winter. Dit is dus zeker iets om rekening mee te houden.

Overigens is het goed om wél even te vermelden dat je de werkzaamheden die ik nu benoem onder het kopje, welke werkzaamheden je uitvoert tijdens het onderhouden van je gras in het voorjaar, ook gedurende andere periodes kunt uitvoeren. In veel gevallen is het goed om een aantal van de werkzaamheden juist meerdere keren uit te voeren en dan doel ik op het voor- én najaar. Dit laatste is zelfs verstandig als je in een bosrijke omgeving woont omdat de blaadjes dan van de bomen vallen en je gazon hierdoor steeds meer licht krijgt, mits je de gevallen bladeren wel van je gazon weghaalt natuurlijk.

Wanneer moet je voor het eerst in het jaar je gras maaien?

Zoals aangegeven zal gras zich door het proces van fotosynthese kunnen ontwikkelen.

Eenvoudig gezegd komt het erop neer dat gras licht nodig heeft om te groeien

Dit doe je door je gras te maaien, als je dit voor het eerst in het voorjaar doet, zet je een wisselwerking in gang. Je zult dan ook steeds vaker moeten maaien, maar hierdoor creëer je wel een vollere grasmat, met minder onkruid.

Veel mensen vragen zich af wanneer ze voor het eerst in het jaar gras moeten maaien.

Dit is lastig aan te geven, zoals je weet laat de natuur zich niet altijd plannen! Zoals aangegeven groeit gras bij een bodemtemperatuur van 10 graden Celsius.

Hou de bloembollen in de gaten als indicator!

Waarschijnlijk zul je in de maand maart voor de eerste keer in het jaar je gras maaien en om de twee weken deze klus moeten uitvoeren (of laten uitvoeren als je gebruik maakt van een robotmaaier). In april zul je al eens in de 10 dagen moeten maaien en vanaf mei tot en met de zomer zal dit een wekelijkse taak zijn. Nogmaals, dit is een schatting….. de natuur is soms erg eigenwijs en kijkt niet naar de kalender.

Een siergras kun je het beste op een lengte van 3 cm maaien. Voor speel- of sportgras kun je het beste een centimeter hoger aanhouden omdat dit zwaarder belast wordt. Let op, te kort maaien is niet goed omdat de grasmat dan zal uitdrogen onder de invloed van de zon. Je kunt beter meerdere keren maaien dan één keer te kort. Een robotmaaier kan je hier ook bij helpen. Bekijk eens de Robotmaaier Keuzehulp of dit geschikt is voor jouw gazon. Download de keuzehulp hier helemaal gratis.

De stelregel voor het maaien is dat je nooit meer dan één derde van het gras in één keer mag maaien. Hierdoor zou je het gras te veel ineens kortwieken. Het gras heeft immers een reserve voedselvoorraad in de sprieten opgeslagen.

Tot slot is het goed om je voor de volledigheid erop te wijzen dat je het gemaaide gras van je gazon moet verwijderen, om te zorgen dat er daadwerkelijk voldoende (zon) licht op je gazon kan komen.

Waarom je het gazon moet verticuteren

Het is goed om minimaal één keer per jaar het gazon te verticuteren.

Je kunt deze klus gerust zien als “de grote schoonmaak” van je gazon, een voorjaarsschoonmaak in dit geval.

Met het verticuteren verwijder je het mos en de organische viltlaag die over je gazon is ontstaan. Deze viltlaag wordt gevormd door dood organisch materiaal dat niet goed kan verteren. Hoewel deze laag lastig zichtbaar is, is deze schadelijk voor de fotosynthese processen. Door deze viltlaag zal het gras verstikken. Het vormt immers een soort schild tussen het gras en andere essentiële elementen voor de ontwikkeling hiervan, zoals water, licht, lucht en voedingsstoffen.

Je kunt het beste een verticuteerhark of een verticuteermachine gebruiken, dit hangt uiteraard af van de afmeting van je gazon. Bij het verticuteren pas je de verticale snijmethode toe. Dit kan omdat de mossen gebruik maken van rhizoïden, die je het beste kunt vergelijken met hele kleine wortels. De wortels van het gras liggen veel dieper.

Het is belangrijk dat de bodem goed vochtig is voordat je gaat verticuteren. Daarnaast is het goed en verstandig om eerst te maaien voordat je de klus aanpakt. Hiermee maak je het voor jezelf ook een stuk makkelijker. In dat kader is het ook goed om je even mee te geven dat je helemaal niet diep de grond in hoeft te gaan om te verticuteren. Slechts 5 millimeter is voldoende. Hoe dieper je de grond in gaat, hoe zwaarder deze klus is.

Voor het beste resultaat verticuteer je het gazon twee keer. Hierbij loop je één keer in de breedterichting en één keer in de lengterichting. Dan heb je je gehele gazon zeker bewerkt. Schrik niet, door te verticuteren zul je het gras schoonmaken, maar ook een beetje beschadigen. Je belast je gazon immers. Dit kan géén kwaad, je bevordert ook een natuurlijk herstelproces. Door te verticuteren komt er ook een natuurlijk groeihormoon vrij. Hierdoor zal het gras zich vrij snel weer herstellen.

Het belang van bijzaaien van het gazon in het voorjaar

Als je gazon erg te lijden heeft gehad van een strenge winter, zul je deze toch wellicht een klein beetje moeten bijzaaien. Als merkt dat door het verticuteren een grotere kale plek is ontstaan, zul je eigenlijk wel moeten. Gras zal zich kunnen herstellen en in staat zijn om deze plek op te vullen, maar doet er té lang over. Het mos zal deze plek al hebben ingenomen.

Het is eenvoudig uit te leggen waarom je juist in het voorjaar moet bijzaaien:

In die periode zijn de meeste onkruiden nog niet actief!

Pas vanaf half april / begin mei beginnen de onkruiden zich goed te ontwikkelen, maar wie het eerst komt…… Je kunt er dus het beste voor zorgen dat je vóór die tijd doorgezaaid hebt.

Daarnaast is er nog een andere reden dat je het beste direct in het voorjaar kunt bijzaaien.

In de zomer belast je het gazon immers vaak veel meer. Denk bijvoorbeeld aan de kinderen die graag buiten op het gras spelen, als je je gazon gebruikt als zonnewijde of de barbecue die je op jouw grasmat gaat organiseren. Jonge grassprieten hebben even de tijd nodig om zich te ontwikkelen. Het is verstandig om het gras die periode even met rust te laten. Na zo’n vier weken, kun je het gras wat intensiever gebruiken, gelukkig maar want dan zul je ook moeten maaien.

Er zijn wel een aantal zaken belangrijk als je gras gaat zaaien:

Zorg voor een goede kwaliteit graszaad. Een bezuiniging hierop is niet verstandig. De voordelige soorten zijn vaak samengesteld uit rassen die van een mindere kwaliteit zijn. Daarnaast zijn deze zaden minder gesorteerd en bevatten meer onkruiden.
Zorg voor een goede bewatering in de eerste periode na het zaaien. De grond moet goed vochtig zijn maar niet te nat er mogen geen plassen ontstaan anders drijven de zaadjes weg! Zorg dus voor een goede beneveling. Na vier weken moet je stoppen met het dagelijkse bewateren. Je zorgt dan dat de wortels beter gaan ontwikkelen en dieper de grond in gaan om water te vinden. Zo zorg je ervoor dat ze niet lui worden.
Zorg voor een goed contact tussen de bodem en het graszaad en voor een goede voeding. Het bemesten en het beluchten van de bodem zijn hiervoor van belang. Over deze onderwerpen lees je hieronder meer.

Waarom het bemesten van je grasmat zo belangrijk is

Uiteraard is het belangrijk dat je gazon de beschikking heeft over de juiste voedingsstoffen om zich te kunnen ontwikkelen. Hiervoor kun je het gazon bemesten. Wat veel mensen denken is dat meststof een voedingsstof is, maar dat is niet het geval.

Gras heeft (naast koolstof, waterstof en zuurstof) de volgende belangrijke stoffen nodig om te groeien:

Stikstof (N);
Fosfor (P);
Kalium (K);

Deze stoffen (ook wel NPK stoffen genoemd), zijn de minerale bouwstoffen die het gras gebruikt om essentiële voedingsstoffen van te maken, door fotosynthese. Ieder mineraal heeft een eigen functie. Het is belangrijk om een beetje inzicht te hebben in deze functies om te kunnen bemesten op basis van je doelstelling. Er zijn immers diverse meststoffen verkrijgbaar die je kunt gebruiken om een specifiek doel te realiseren:

Voor een snellere vorming van wortels en cellen kun je het beste een meststof met een hoger gehalte aan stikstof gebruiken. Een hoog stikstofgehalte creëert een enorme groei ontwikkeling. Dit is een meststof die je kunt gebruiken voor jong gras. Dit is dus perfect voor het voorjaar, ondanks dat je meer moet maaien. Let er wel op dat je de juiste dosering gebruikt. Als je teveel geeft, zullen de jonge wortels op een onnatuurlijke manier ontwikkelen.
Om het gras sterker te maken is een meststof met een hoger gehalte fosfor zeer nuttig. Dit is een belangrijk mineraal voor de wortelontwikkeling. Je maakt hiermee je gras een stuk sterker en beter in staat om voeding op te nemen.
Om het gras beter resistent te maken tegen ziekte en schimmels is een mineraal als kalium erg belangrijk. Dit heeft een weerstandsverhogende werking. Zowel kalium als fosfor zijn mineralen die vooral belangrijk zijn voor de winter.

Kalk strooien

Om ervoor te zorgen dat de meststoffen goed in de bodem worden opgenomen, kan het verstandig zijn om de grond te bewerken met kalk. Een middel als kalk is géén meststof maar zorgt ervoor dat de voedingsstoffen uit de bodem en dus indirect uit de meststoffen worden opgenomen. Kalk heeft invloed op de pH waarde van de bodem.

De zuurgraad wordt uitgedrukt in pH-waarde.

Hierbij wordt de volgende indeling gebruikt:

De waarde van een neutrale oplossing ligt rond de 7;
Zure oplossingen (hoge zuurgraad) hebben een pH waarde, die lager dan 7 ligt;
Basische oplossingen (lage zuurgraad) hebben een pH waarde, die hoger dan 7 ligt.

De ideale bodem zuurgraad voor een gazon ligt tussen de 6,5 en 7.

Je verhoogt de pH waarde door het strooien van kalk en maakt de grond minder zuur.

Strooi de kalk een aantal weken voordat je gaat bemesten.

Kalk heft de werking van mest immers op.

Let er wel op dat je niet zomaar kalk strooit.

Het is verstandig om eerst wel een bodemonderzoek te (laten) doen zodat je weet hoe de bodemgesteldheid is. Het is zeker niet nodig om dit jaarlijks te doen, maar eens in het aantal jaren is wel aan te raden. Je kunt dan gerichte acties ondernemen om een mooie grasmat te creëren.

Ben je nog op zoek naar goede kalk? Probeer dan eens de kalk van Floramix!

Beluchten van het gazon als onderdeel van het onderhoud in het voorjaar

Als we het hebben over het onderhoud van het gazon in het voorjaar, mag het beluchten van je gazon niet in dit rijtje ontbreken. Het beluchten van je gazon is niet meer dan het prikken van gaatjes in de grasmat. Dit lijkt bijzaak, maar dat is het niet. Je zorgt hiermee dat licht, lucht, water en voedingsstoffen goed de bodem kunnen bereiken. Je voorkomt hiermee dat de bodem een te dichte structuur krijgt. Dit is zeker van belang in het voorjaar en na een hete en vooral droge zomer. Daarnaast zorg je er met het beluchten voor dat je graszaad zich beter in de bodem kan nestelen.

Gazononderhoud in het voorjaar: welke producten je het beste kunt gebruiken?

Nu je weet wat je moet doen als je het gazon gaat onderhouden in het voorjaar is het wellicht ook handig om te weten welke producten je het beste kunt gebruiken hierbij. Je kunt immers kiezen voor producten als:

Ik kan je zeker de producten van Floramix adviseren. Deze producten zijn volledig op natuurlijke basis samengesteld. Het voordeel van de biologische producten is dat deze géén enkele schade aanbrengen aan de flora en fauna. Daarnaast zijn deze producten samengesteld op basis van een lange ervaring en een uitstekende knowhow op dit vakgebied. Deze producten werken dan ook effectief en efficiënt en zijn zeer gebruiksvriendelijk in het gebruik. Ideaal dus voor gazononderhoud in het voorjaar!