Een taxus is een bladhoudende haagplant uit het geslacht van de Coniferen. De taxussoorten worden ingedeeld in de taxusfamilie, de Taxaceae. Een taxus is een relatief traag groeiende maar zeer sterke haagplant die zeer oud kan worden. De mooie donkergroene plant is makkelijk te snoeien en loopt zelfs na een flinke terugsnoei beurt, gewoon opnieuw weer uit. Dit maakt deze planten zeer geschikt voor het gebruik als erfafscheiding van bijvoorbeeld tuinen. Doordat deze haag een langzaam groeiende conifeer is (groeit maximaal 30 centimeter per jaar), hoeft de plant niet steeds terug gesnoeid te worden. Dit is de reden dat de plant veelvuldig wordt gebruikt als haagplant in tuinen of openbare groenvoorzieningen.
taxus is inheems in Europa, het Atlasgebergte (Noord-Afrika), Klein-Azië, Iran, Noord-Amerika, de Celebes-eilanden en Indonesië. De Europese taxus (baccata) is goed bestand tegen schaduw en ijzige kou en is de enige boom die onder beuken kan groeien zowel op zure als op alkalische grond. Het is een groenblijvende haagplant die onze winters uiteraard uitstekend kan doorstaan. In het wild groeit de taxus nog maar op weinig plaatsen en is daarom een beschermde boomsoort. Bijna alleen in Paterzell (Oberbayern) is nog een volledig taxus bos te vinden.
Hoewel er verschillende taxus soorten hebben zeer veel overeenkomsten met elkaar. Veel taxus soorten zijn dan ook dicht aan elkaar verwant. De verschillende soorten worden dan ook vaak gezien als één enkele soort en beschreven onder de naam taxus baccata. Dit is het soort wat als eerste ooit wetenschappelijk beschreven is. De andere soorten die onder een specifieke naam bekend zijn, hebben karakteristieke eigenschappen die sterk verschillen ten opzichte van de taxus baccata, de “standaard” taxus. Een taxus kan een hoogte bereiken tussen de 2,5 en 20 meter. De omtrek van de boomstammen kan maximaal zo’n 5 meter worden. Uiteraard is dit afhankelijk welk soort je kiest. Hierover vind je verderop in dit artikel meer informatie. Iedere taxus soort heeft roodachtige schors en lancetvormige, vlakke, lange naalden die donkergroen van kleur zijn. Deze naalden hebben een afmeting van 1 tot 4 centimeter.
Een taxus is een zaadplant (Spermatopsida). De plant heeft dan ook kegeltjes waarin het zaad zich ontwikkeld. De kegel schaal vormen zich naar een helder rode, besachtige structuur. Deze besjes verschijnen in het najaar. De taxus is tweehuizig en is dus een dioecische plant. Dit wil zeggen dat er zowel mannelijke- als vrouwelijke taxus soorten zijn.
De zoete, rode bessen worden alleen door de vrouwelijke planten voortgebracht. Deze besjes worden vooral door lijsters (maar ook door enkele andere vogelsoorten) opgegeten, met uitzondering van het pitje hiervan. Dit onverteerde pitje zal via de uitwerpselen van de vogels op de grond vallen. Als dit pitje op een plek valt, waarop het kan ontkiemen zal er een nieuwe taxusboom ontstaan.
In Nederland en België is de Taxus baccata verreweg de meest populaire- en meest verkochte soort, maar zoals aangegeven wordt deze naam gebruikt om meerdere soorten te benoemen. Andere veel gebruikte soorten zijn de Taxus media hicksii en de Taxus media hillii.
Het kalkgehalte in de bodem is uiteraard op een eenvoudige manier aan te passen. Hiervoor is kalk verkrijgbaar (van Floramix). Kalk is van groot belang voor de plant om ervoor te zorgen dat de voedingsstoffen uit de bodem kunnen worden opgenomen. Door het strooien van kalk beïnvloed je de zuurgraad van de bodem. Je maakt de grond minder zuur. Je verhoogt dus de pH waarde door het strooien van kalk. Hiermee kun je de ideale zuurgraad en de optimale omstandigheden creëren, waardoor de taxus maximaal in staat wordt gesteld om de benodigde voedingsstoffen op te nemen.
Een taxus is winterhard en heeft weinig tot geen wensen met betrekking tot de standplaats. De plant zal zich goed kunnen ontwikkelen op zowel een zonnige- als een schaduwrijke plek.
In principe kun je het gehele jaar door een taxus snoeien, mits de temperatuur boven het vriespunt ligt. Daarnaast raden wij je aan om je taxus te snoeien bij somber weer. Een bewolkte dag en/of het begin van de avond zijn ideale weersomstandigheden voor het snoeien van een taxushaag. Snoeien bij zonnig weer is af te raden, aangezien de kans hierbij aanwezig is dat nieuwe blaadjes verbranden.
Als je een taxushaag wilt creëren die vol en dicht is, adviseren wij je om minimaal tweemaal per jaar de plant te snoeien. De eerste knipbeurt geef je bij voorkeur vóór de langste dag (21 juni), als de taxus nog flink groeit en gemakkelijk uitloopt. De maand mei is hiervoor een uitstekende periode. In de maand september kun je de taxus voor een tweede keer snoeien zodat de struik strak de winter in gaat. Heb je een wat oudere taxusstruik of –haag die al een mooie hoogte heeft, dan volstaat één snoeibeurt in de nazomer.
Het aantal malen per jaar dat er gesnoeid moet worden is van vele factoren afhankelijk, maar de volgende stelregel is van groot belang: hoe vaker je snoeit, hoe dichter de taxus groeit!
De taxus is een Coniferen soort die in tegenstelling tot andere soorten wél teruggesnoeid kan worden tot op het oude hout als je een verwaarloosde taxushaag wilt opknappen. Let er wel op dat het wel drie jaar duurt voordat de taxus weer terug in oude vorm is. De taxus Baccata is immers van nature een langzame groeier en groeit maximaal 30 centimeter per jaar.
taxus is inheems in Europa, het Atlasgebergte (Noord-Afrika), Klein-Azië, Iran, Noord-Amerika, de Celebes-eilanden en Indonesië. De Europese taxus (baccata) is goed bestand tegen schaduw en ijzige kou en is de enige boom die onder beuken kan groeien zowel op zure als op alkalische grond. Het is een groenblijvende haagplant die onze winters uiteraard uitstekend kan doorstaan. In het wild groeit de taxus nog maar op weinig plaatsen en is daarom een beschermde boomsoort. Bijna alleen in Paterzell (Oberbayern) is nog een volledig taxus bos te vinden.
Hoewel er verschillende taxus soorten hebben zeer veel overeenkomsten met elkaar. Veel taxus soorten zijn dan ook dicht aan elkaar verwant. De verschillende soorten worden dan ook vaak gezien als één enkele soort en beschreven onder de naam taxus baccata. Dit is het soort wat als eerste ooit wetenschappelijk beschreven is. De andere soorten die onder een specifieke naam bekend zijn, hebben karakteristieke eigenschappen die sterk verschillen ten opzichte van de taxus baccata, de “standaard” taxus. Een taxus kan een hoogte bereiken tussen de 2,5 en 20 meter. De omtrek van de boomstammen kan maximaal zo’n 5 meter worden. Uiteraard is dit afhankelijk welk soort je kiest. Hierover vind je verderop in dit artikel meer informatie. Iedere taxus soort heeft roodachtige schors en lancetvormige, vlakke, lange naalden die donkergroen van kleur zijn. Deze naalden hebben een afmeting van 1 tot 4 centimeter.
Een taxus is een zaadplant (Spermatopsida). De plant heeft dan ook kegeltjes waarin het zaad zich ontwikkeld. De kegel schaal vormen zich naar een helder rode, besachtige structuur. Deze besjes verschijnen in het najaar. De taxus is tweehuizig en is dus een dioecische plant. Dit wil zeggen dat er zowel mannelijke- als vrouwelijke taxus soorten zijn.
De zoete, rode bessen worden alleen door de vrouwelijke planten voortgebracht. Deze besjes worden vooral door lijsters (maar ook door enkele andere vogelsoorten) opgegeten, met uitzondering van het pitje hiervan. Dit onverteerde pitje zal via de uitwerpselen van de vogels op de grond vallen. Als dit pitje op een plek valt, waarop het kan ontkiemen zal er een nieuwe taxusboom ontstaan.
Zijn de bessen van een taxusboom giftig?
De felrode bessen die in het najaar in een taxusboom ontstaan, worden gezien als een sieraad tussen de donkere naalden. Deze harde pit (het zaad) van deze bessen zijn echter wel giftig voor de mens omdat het taxine bevat. Deze taxine is een alkaloïde dat in alle delen van de boom voorkomt maar vooral in het zaad van de besjes. Dit zaad van de besjes is erg giftig. De menselijke maag zal de zaadhuid afbreken waardoor de giftige taxine vrijkomt. Dit is bij veel beesten ook het geval met uitzondering van vogels. De vogels zullen het omsloten zaad via hun uitwerpselen weer uitscheiden. De Taxus baccata wordt in het Nederlands ook wel 'venijnboom' genoemd mede doordat de besjes van deze plant giftig zijn. De giftige bestanddelen van de taxusboom worden overigens wel gebruikt in medicijnen tegen diverse soorten kanker maar dan uiteraard in een bewerkte vorm.| Familienaam | taxusfamilie |
| Nederlandse naam | Taxus |
| Soort plant | Vaste plant |
| Grondsoort | Voedingsrijk, goed doorlatend |
| Planten per m² | Afhankelijk van afmeting (gemiddeld 3) |
| Standplaats | Zonnig / schaduw |
| Winterhard | Ja |
| Wintergroen | Ja |
| Bemesting | Floramix Tuinmest |
Verschillende soorten taxussen
Taxussen worden in de Nederlandse en Belgische tuinen veelvuldig gebruikt als haagplant (een taxushaag), maar ook om solitair te plaatsen of als bodembedekker. Zoals aangegeven zijn er verschillende soorten taxussen (méér dan 400 cultivar soorten zelfs) bekend, die in de meeste gevallen nauwelijks van elkaar onderscheiden.In Nederland en België is de Taxus baccata verreweg de meest populaire- en meest verkochte soort, maar zoals aangegeven wordt deze naam gebruikt om meerdere soorten te benoemen. Andere veel gebruikte soorten zijn de Taxus media hicksii en de Taxus media hillii.
Taxus baccata (de Venijnboom)
De Taxus baccata (de Venijnboom) is de meest gebruikte taxussoort voor het aanleggen van hagen. Deze haagplant groeit strak in de breedte, waardoor je een mooie volle struik krijgt. Het is één van de sterkste taxus soorten die er te vinden zijn. De Taxus baccata is groenblijvend en winterhard. De Taxus baccata kan zelfs een hoogte bereiken van maar liefst 10 meter maar in de meeste gevallen wordt de plant wel teruggesnoeid voordat deze hoogte bereikt wordt.Taxus Media Hicksii
De Taxus media hicksii wordt door veel mensen gezien als de mooiste taxusplant onder de hagen. Deze taxus soort heeft een vrij langzame groei en is nog compacter dan de Taxus baccata. Langzaam maar zeker kan de taxus Media Hicksii een hoogte van 3 meter bereiken. De plant heeft donkergroene naalden en kan prima gebruikt worden als haagplant, mits de haag niet hoger wordt dan ongeveer 180 cm. De Taxus media hicksii krijgt twee keer per jaar frisse, lichtgroene uitlopers. In de herfst krijgt de plant een grote hoeveelheid rode besjes. Dit zijn er overigens aanmerkelijk meer dan bij de Taxus baccata het geval is. De Taxus hicksii is zeer geschikt voor vormsnoei of voor een strakke rechte haag.Taxus media Hillii
De taxus Media Hillii is de mannelijke vorm van de taxus media Hicksii. Aan deze taxushaag komen dus geen bessen. De taxus Media Hillii wordt gezien als de exclusieve haagconifeer. De plant groeit langzaam maar kan tot 4 meter hoog worden. taxus Media Hillii kan zowel in de schaduw als in de zon staan. Deze taxus is zeer winterhard en dus uitstekend geschikt voor het Nederlandse klimaat. Deze taxus is bruikbaar als haag maar je kunt er ook voor kiezen om de plant solitair te plaatsen.Andere opvallende taxus soorten
Naast de meest bekende taxus soorten, kennen we ook een aantal andere opvallende taxus soorten. We hebben de meest gangbare variëteiten voor je op een rijtje gezet met uiteraard de karakteristieke kenmerken:- De Taxus sumatrana, een taxus soort met dunne, sikkelvormige geelgroene bladeren.
- De Taxus globosa, een taxus soort met bladeren die veel weg heeft van de Sumatraanse taxus.
- De "Ierse taxus" (Taxus baccata 'Fastigiata'), de taxus soort dat gezien wordt als de bekendste cultivar van de Taxus Baccata.
Toepassing van een taxus
taxussen worden veelvuldig gebruikt om een groene erfafscheiding te creëren. In dat geval kun je het beste de taxus Baccata kiezen, omdat je hiermee op een relatief eenvoudige wijze een grote, brede en vooral volle taxushaag kunt realiseren. taxushagen worden ook veelvuldig solitair geplant in siertuinen. In dat geval is de taxus Media Hillii een mooie keuze. Als je voorkeur hierbij uitgaat voor meer kleur in de tuin, kun je beter de keuze maken voor de taxus Media Hicksii maar let hierbij wel op dat de verleidelijk uitziende rode besjes buiten bereik van kinderen blijven. Deze boom is niet geschikt voor een kindvriendelijke tuin.Wat voor grondsoort heeft een taxus nodig?
De taxus is zeer sterk en kan zich uitstekend ontwikkelen op iedere bodemsoort. In dit opzicht maakt het dus eigenlijk niet uit of de plant in een zand-, klei of veengrond staat. Het enige wat je echt moet voorkomen is dat de wortels te nat worden en continu in een grote hoeveelheid water staan. De wortels kunnen in dat geval gaan rotten en waardoor de taxus kan afsterven. Het is dus belangrijk dat de bodem goed waterdoorlatend is maar ook niet té droog is. Goed gedraineerde grond, het liefst kalkhoudend, is daarom erg belangrijk.Het kalkgehalte in de bodem is uiteraard op een eenvoudige manier aan te passen. Hiervoor is kalk verkrijgbaar (van Floramix). Kalk is van groot belang voor de plant om ervoor te zorgen dat de voedingsstoffen uit de bodem kunnen worden opgenomen. Door het strooien van kalk beïnvloed je de zuurgraad van de bodem. Je maakt de grond minder zuur. Je verhoogt dus de pH waarde door het strooien van kalk. Hiermee kun je de ideale zuurgraad en de optimale omstandigheden creëren, waardoor de taxus maximaal in staat wordt gesteld om de benodigde voedingsstoffen op te nemen.
Een taxus is winterhard en heeft weinig tot geen wensen met betrekking tot de standplaats. De plant zal zich goed kunnen ontwikkelen op zowel een zonnige- als een schaduwrijke plek.
De beste manier om een taxushaag te planten
Het planten van taxussen is mogelijk van medio september tot half mei. De enige vereiste hieraan is dat het niet vriest en dat er op korte termijn géén vorst wordt verwacht.Volg het onderstaande stappenplan om een taxushaag te planten
- Graaf een gleuf (of meerdere gleuven) in de grond voor een taxushaag, of een gat in het geval van een enkele taxus. De afmeting hiervan moet twee keer de omvang van de kluit hebben.
- Zorg voor een voedselrijke en losse grond in de directe omgeving van het plantgat. Deze optimale bodemomstandigheden kun je creëren met compost, organische meststoffen of Vivimus.
- Zorg dat de grond rondom het plantgat voldoende vochtig is maar niet te nat.
- Plaats de taxussen op de juiste plantafstand van elkaar in het gat. De plant mag niet de diep in de grond. De bovenzijde van de plant moet nog nét zichtbaar zijn.
- Vul de bodem aan met losse, voedingsrijke grond en druk de grond voorzichtig aan.
- Hou de grond voldoende vochtig en zorg dat deze wat vaker bemest wordt om de plant ondersteuning te bieden bij het inwortelen. Het is verstandig om de jonge plant in tussen de maanden maart en september met regelmaat van extra organische meststoffen te voorzien.
Taxussen in een dubbele rij planten
Taxussen kunnen in één of twee rijen aangeplant worden. Hiervoor is het goed om 25 à 35 cm ruimte tussen de planten en de rijen vrij te houden. Bij het aanplanten van de tweede rij is het goed om deze tussen de taxussen van de eerste rij te plaatsen, zodat een denkbeeldige driehoek gevormd wordt. Het uiteindelijke resultaat van het planten van taxussen in een dubbele rij is dat je dichter begroeide haag zult krijgen.Hoeveel taxussen heb ik nodig om een heg aan te leggen?
Het aantal taxussen die je nodig hebt om een heg aan te leggen, hangt uiteraard voor een groot deel af van de afmeting van de taxus planten. In principe kun je ervan uitgaan dat je drie planten per strekkende meter nodig hebt als deze planten een hoogte hebben van 100 tot 125 centimeter. Bij taxussen van 60/80 cm moet je 4 planten per strekkende meter aanhouden. Bij planten van 200/225 cm kun je beter kiezen voor 2 taxussen per strekkende meter.Wanneer moet je een taxus snoeien?
Een taxus is een sterke plant dat bijzonder goed zal herstellen van een grote snoeibeurt, zelfs als je hiermee net te ver gaat. Zelfs als je de taxus wat te diep hebt ingesnoeid, zal de plant (in tegenstelling tot bijvoorbeeld haagconiferen) 'gewoon' weer uitlopen.In principe kun je het gehele jaar door een taxus snoeien, mits de temperatuur boven het vriespunt ligt. Daarnaast raden wij je aan om je taxus te snoeien bij somber weer. Een bewolkte dag en/of het begin van de avond zijn ideale weersomstandigheden voor het snoeien van een taxushaag. Snoeien bij zonnig weer is af te raden, aangezien de kans hierbij aanwezig is dat nieuwe blaadjes verbranden.
Als je een taxushaag wilt creëren die vol en dicht is, adviseren wij je om minimaal tweemaal per jaar de plant te snoeien. De eerste knipbeurt geef je bij voorkeur vóór de langste dag (21 juni), als de taxus nog flink groeit en gemakkelijk uitloopt. De maand mei is hiervoor een uitstekende periode. In de maand september kun je de taxus voor een tweede keer snoeien zodat de struik strak de winter in gaat. Heb je een wat oudere taxusstruik of –haag die al een mooie hoogte heeft, dan volstaat één snoeibeurt in de nazomer.
Het aantal malen per jaar dat er gesnoeid moet worden is van vele factoren afhankelijk, maar de volgende stelregel is van groot belang: hoe vaker je snoeit, hoe dichter de taxus groeit!
Hoe kun je een taxus het beste snoeien?
Allereerst vinden we het nogmaals zeer belangrijk om onder je aandacht te brengen dat de taxus een giftige plant is. We adviseren je met klem om goede handschoenen te dragen als je de taxus gaat snoeien. Het snoeisel moet je uiteraard direct opruimen om te voorkomen dat kinderen of dieren eraan kunnen zitten of hiervan eten.De taxus is een Coniferen soort die in tegenstelling tot andere soorten wél teruggesnoeid kan worden tot op het oude hout als je een verwaarloosde taxushaag wilt opknappen. Let er wel op dat het wel drie jaar duurt voordat de taxus weer terug in oude vorm is. De taxus Baccata is immers van nature een langzame groeier en groeit maximaal 30 centimeter per jaar.
Taxus snoeien om een volle haag te creëren
Voor het creëren van een volle haag, is het belangrijk dat de taxus niet alleen in de hoogte, maar vooral ook in de breedte groeit. Het groeien van de zijtakken en het ontstaan van nieuwe scheuten is van groot belang voor de dichtheid en volheid van de taxushaag. Om deze groei te stimuleren, is snoeien noodzakelijk. Snoeien doet immers groeien!Taxus snoeien om de plant de hoogte in te laten groeien
Om de taxus verder de hoogte in te laten groeien, is het aan te bevelen om eerst alleen de zijkanten van de haag te knippen. Door de taxushaag regelmatig te snoeien, blijft deze mooi in model en kun je de takken eenvoudig afknippen.Handige tips voor het snoeien van een taxus
- Span bij lange hagen een touwtje waarlangs je recht kunt knippen.
- Werk van beneden naar boven.
- De beste vorm voor een haag is een beetje taps: onderaan wat breder dan bovenaan. Zo heeft de wind er minder vat op en krijgen de laagste takken genoeg licht.
- Snoei de bovenkant flink terug want voor een mooie dichte haag mag hij niet te snel in hoogte toenemen.
- Heb je te maken met een volgroeide taxushaag? Snoei de zijden steeds even diep terug als de vorige keer, zo voorkom je dat hij nog breder wordt.
- Vergeet niet om na het taxus snoeien wat mest en water te geven. Breng eventueel ook compost bij de haag aan zodat de grond ’s zomers minder snel uitdroogt.
Handige tips voor vormsnoei van een taxus
De taxus is ook uitstekend geschikt voor het snoeien in vormen. Je kunt de plant bijvoorbeeld in een bol-, kubus-, of spiraalvorm knippen. Het fijne van taxus snoeien is dat je niet heel voorzichtig te werk hoeft te gaan; zelfs de dikkere takken lopen na het snoeien vanzelf weer uit!Handige tips om een vorm in een taxus te snoeien
- Begin bij een taxusbol met de bovenkant, waar de nieuwe scheuten het langst zijn, en knip deze flink terug.
- Rond dan de bovenste helft af tot een mooie halve bol. Houd de (hand) heggenschaar hierbij op zijn kop zodat de messen de ronding van de bol kunnen volgen.
- Snoei daarna de onderste helft in model; vaak hoef je daar maar weinig af te knippen.
- Voor een taxus kegel of -piramide heb je een opgaande taxusstruik nodig. Een kegel loopt rondom rond; zet een bamboestok schuin tegen de struik, van de voet naar de top en snoei alle scheuten weg die te ver uitsteken.
- De topscheut laat je ongemoeid. Een piramide met vier schuine zijkanten is nog makkelijker in model te knippen.
- Plaats eventueel als hulpmiddel twee schuine bamboestokken links en rechts van de vlakken die je knipt.
Taxus bemesten
Het bemesten van de taxus is al een aantal keren in dit artikel benoemd. Zoals aangegeven, kan deze plant zich het beste ontwikkelen in een rijke bodem. Om de bodem te verrijken, is het verstandig om de grond met regelmaat van meststoffen te voorzien. Kies hiervoor goede kwaliteit organische meststoffen zoals Floramix tuinmest. Organische meststoffen hebben een effectievere werking in vergelijking met kunstmest en zijn op geen enkele wijze schadelijk voor de omgeving. Je kunt het beste bemesten vlak voordat er regen wordt voorspeld. Door het regenwater trekken de voedingsstoffen uit de mest namelijk goed de grond in.Taxus onderhouden
Naast het snoeien en het bemesten (zoals we elders in dit artikel beschreven hebben), vraagt de plant weinig onderhoud. Het is uiteraard wel van belang dat de taxus gedurende de erg droge periodes van water wordt voorzien. Het is hierbij een betere keuze om de plant regelmatig te beregenen dan in één keer van een grote hoeveelheid water te voorzien. Als je voor dit laatste kiest, loop je de kans dat de grond de grote hoeveelheid water niet kan verwerken en de wortels te lang onder water komen te staan.Wat is de prijs een taxus?
De prijs voor een taxus wisselt erg sterk en is uiteraard afhankelijk van beschikbaarheid al zijn taxussen het hele jaar wel beschikbaar zijn. Daarnaast is de prijs vanzelfsprekend sterk afhankelijk van het soort waar je voorkeur naar uitgaat. Mocht je de exacte prijzen van taxussen willen weten, kun je het best even een mail sturen naar info@florum.nl. Wij kunnen je hierover vanzelfsprekend persoonlijk even informeren.Taxussen kopen?
Heb je interesse om taxussen te kopen? Hiervoor kun je uitstekend bij de Plantenwijzer van Florum terecht. Stuur hiervoor gerust een mailtje naar info@florum.nl. Je kunt hier uiteraard ook terecht voor al jouw vragen over taxussen die we hierboven niet hebben behandeld of voor persoonlijk advies over het gebruik van deze haagplanten. Maak gerust gebruik van onze lange ervaring en uitgebreide vakkennis op dit gebied als je overweegt om taxussen te kopen.