Zelf tuinverlichting aanleggen met 12v verlichting? Zo maak je een lichtplan

Zelf tuinverlichting aanleggen is kostenbesparend en het is in je tuin een belangrijk onderdeel van je tuininrichting. Je kunt hiermee sfeer en functionaliteit op een creatieve manier combineren. In dit artikel zal ik je tips geven hoe je zelf tuinverlichting aan kunt leggen en waar je op moet letten. Dit kun je vrij eenvoudig doen en hiervoor hoef je eigenlijk géén professional in te schakelen. Door het lezen van dit artikel, kun je veel geld besparen.

Voordat we beginnen met de klus is het eerst handig om je ideeën op papier te zetten. Eerst plannen dan rennen om zo efficiënt mogelijk te werken. Dit is even een puzzeltje, maar je zult merken dat de oplossing erg handig is voor je om te gebruiken. Je zult dit, als je verderop in dit artikel bent, zeker met me eens zijn.

Als je van plan bent om alleen je tuin te voorzien van (nieuwe) verlichting is het handig om een lichtplan op te stellen. Als je ervoor kiest om een heel nieuw tuinontwerp te maken en hierin licht te integreren zou ik ervoor kiezen om mijn stappenplan door te nemen die ik hiervoor geschreven heb.

Inhoudsopgave

1. Vijf aandachtspunten voor het maken van een lichtplan
2. Drie belangrijkste redenen om tuinverlichting in de tuin te plaatsen
3. Welke verlichtingsmogelijkheden heb je?
4. Voordelen van 12v-verlichting
5. Nadeel van 12v-verlichting
6. Drie belangrijke tips
7. 12v-systemen in combinatie met een schemersensor

Zelf tuinverlichting aanleggen met een lichtplan?

Een lichtplan kun je het beste zien als een schets (liefst op schaal) van je tuin, waarin je aangeeft wat je op welke manier wilt verlichten. Dit is de beste manier om een goede keuze met betrekking tot verlichting te maken. Op basis hiervan kun je een mooie samenhang in je tuinverlichting realiseren en zorgen voor mooie zichtlijnen.

Maak een lichtplan op basis van de volgende vijf aandachtspunten:

• Kijk naar de toepassing van het licht. Is dit effectief, functioneel, als sfeermaker of ga je hier een combinatie van maken?
• Breng in kaart welke elementen van je tuin je wilt verlichten;
• Bepaal het type licht wat je wilt toepassen, waarbij je aspecten als de intensiteit en het bereik van de verlichting mee moet nemen in je afweging;
• Bepaal de lichtrichting per element. Dit is van belang voor je keuze uit de diverse mogelijkheden zoals in de grond geïntegreerde verlichting, bovengrondse armaturen, wandverlichting dat rondom, naar beneden of naar boven kan schijnen of spotjes;
• Kies op basis hiervan de armaturen die passen in de stijl van de tuin. Let hierbij op het type lichtbron, de kleur van het licht en het systeem.

Tuinverlichting aanleggen wordt makkelijker als je goed voorbereid bent en rekening houdt met de aandachtspunten hierboven. Dus neem de tijd om zorgvuldig een lichtplan te maken.

De drie belangrijkste reden om tuinverlichting in de tuin te plaatsen:

• Tuinverlichting voor functioneel gebruik
  Denk hierbij aan verlichting bij de oprit, verlichting langs de paden en verlichting bij de deur. Het helpt jou en je bezoekers om de weg te vinden in de tuin. Je tuin wordt in plaats van een donker gat, een verlichte omgeving.
• Tuinverlichting creëert sfeer
  Deze verlichting kan een hele mooie uitstraling geven aan je tuin, waardoor je tuin niet alleen bij daglicht, maar ook in de avond een mooie entourage heeft.
• Verlichting zorgt voor veiligheid
  De verlichting zorgt ervoor dat je veilig door je tuin kunt lopen en inbrekers veel meer opvallen als ze kwade bedoelingen hebben. Buitenverlichting verkleint de kans op inbraak aanzienlijk.

Welke verlichtingsmogelijkheden heb je?

Je kunt kiezen uit diverse lichtbronnen. Je kunt kiezen uit halogeen verlichting, led verlichting en solar verlichting. Led verlichting kan gezien worden als de nieuwe generatie die halogeen opvolgt. Led verlichting is een uitstekende duurzame verlichting, die zeer energiezuinig is. De aanschaf van deze verlichting is wat duurder, maar onderaan de streep ben je voordeliger uit!

Solar verlichting is een lamp met een zonnepaneel, die zonlicht omzet in energie. Hiermee kunnen oplaadbare batterijen worden opgeladen waardoor je ook licht hebt in de avond, echter zijn deze mogelijkheden beperkt. Er is dan ook veel verschil in kwaliteit in het aanbod van solar verlichting. Ik zal ook in dit artikel niet verder op deze lichtvorm ingaan omdat dit van het onderwerp afwijkt, maar voor de volledigheid wilde ik deze optie wel even benoemen.

Laagspanning of netspanning in je tuin?

Je kunt kiezen om laagspanning of netspanning in je tuin aan te leggen. Laagspanning (12 volt) is natuurlijk een veiligere optie, zeker als je kinderen of huisdieren hebt. Netspanning geeft iets meer mogelijkheden. Je kunt een stopcontact laten plaatsen in je tuin die je kunt gebruiken voor je verlichting, je fontein, je tuingereedschap of je elektrische barbecue.

Netspanning aanleggen in je tuin

Als je ervoor kiest om een tuinverlichting op basis van netspanning aan te leggen, 220 volt dus, moet je dit laten plaatsen door een professional. Hierbij moet je wel met een aantal zaken rekening houden. Denk hierbij aan een klein afdak waar je stopcontact onder kan. Water en elektriciteit gaan immers slecht samen! Vergeet hierbij ook het opspattende water niet. Een waterdichte wandcontactdoos moet dan ook minimaal 20 centimeter boven de grond geplaatst worden. Hou hiermee rekening met je locatiekeuze. Daarnaast moet je grondkabel met aardscherm minimaal 60 cm onder de grond verwerkt worden. Als je ervoor kiest om de verdeeldoos aan je huis of schuur te plaatsen, scheelt dat een hoop graafwerk.

De voordelen van 12v (laagspanning) verlichting

12V-verlichting wordt ook wel low-voltage verlichting genoemd. Het is een uitstekende manier om je tuin te verlichten met een aantal belangrijke voordelen. Ik heb hieronder de 7 voordelen voor je op een rijtje gezet:

1: Veilig

Het is een veiligere optie dan het gebruik maken van netspanning. Denk hierbij aan spelende kinderen of gravende huisdieren.

2: Meer opbrengsten

De lampen binnen een 12V-systeem gebruiken minder energie, maar ze brengen vaak meer licht op. Dat houdt dus concreet in dat je jouw tuin op een duurzame manier kunt verlichten en daarmee ook nog eens je portemonnee spaart.

3: Makkelijk aan te leggen

Een 12V-systeem is makkelijker aan te leggen. Je hoeft hier eigenlijk géén elektricien voor te zijn.

4: Dunne kabels

De kabels die je bij deze manier van verlichten gebruikt zijn dunner en beschadigen minder snel. Ter vergelijking: bij een 230V-systeem moet je gebruik maken van aanmerkelijk dikkere kabels, die voorzien moeten worden van bepantsering of een andere vorm van bescherming.

5: Makkelijk herstelbaar

Schade aan kabels (of een verandering van smaak) is makkelijker te herstellen, omdat je minder diep de grond in hoeft. Ter vergelijking: met netspanning moet je 60 cm diep de grond in maar als je een laagspanningskabel moet vervangen kom je deze op 20 cm diepte al tegen.

6: Meer vrijheid

Laagspanning geeft je meer vrijheid waar je de verlichting wilt plaatsen. Bij hoogspanning moet je immers gebruik maken van aansluitdozen. Het gebruik van aansluitdozen heeft twee grote nadelen: in de eerste plaats geven deze aansluitdozen niet per definitie een fraai gezicht, en in de tweede plaats zorgt dit ervoor dat je jouw verlichting niet overal meer kunt plaatsen. Je wordt dus wat beperkter.

7: Groter assortiment

Het laatste voordeel dat ik wil noemen van een 12V-systeem is dat het assortiment aan tuinlampen een stuk groter is. Je hebt bij een 12V-systeem meer keuze uit verschillende lampen. Daardoor is de kans groter dat de verlichting die helemaal bij jouw tuin past wel in een 12V-systeem past, maar niet in een 230V-systeem.

Als we het hebben over kabels wil ik even van de gelegenheid gebruik maken om je te wijzen op een handige tip over kabels en leidingen dat elders op mijn website heb geplaatst. Hier zul je misschien niet direct, maar later wel héél erg blij mee zijn dat je hier rekening mee hebt gehouden.

Nadeel 12v-systeem?

Als nadeel van een 12V-systeem wordt wel eens genoemd dat je een transformator nodig hebt om het systeem te gebruiken. Een 12V-systeem heeft een lager voltage nodig dan de gebruikelijke netspanning. Het voltage moet daarom omlaag gebracht worden. Een transformator zet je netspanning van 230 volt om in een spanning van de benodigde 12 volt. Je plaatst de transformator dus tussen je stopcontact en je lampen in. Dit apparaat zorgt dus voor veel van deze bovengenoemde voordelen van het 12v-systeem, maar wordt gezien als een nadeel……..

Persoonlijk vind ik het gebruik van een transformator niet opwegen tegen de voordelen van een 12V-systeem. Een laagspanningssysteem is zoveel makkelijker aan te leggen, biedt je zoveel meer keuze en is zoveel makkelijker en veiliger dat ik persoonlijk altijd zou kiezen voor laagspanning verlichting als ik een keuze zou moeten maken.

De transformator voor het laagspanningssysteem

Een transformator is eigenlijk het middelpunt van je verlichtingssysteem. Je kunt een transformator eigenlijk op iedere plek plaatsen, maar het is wél goed om met een aantal zaken rekening te houden. In deze fase ga je inzien waarom het maken van een lichtplan zo belangrijk is. Het is even een puzzeltje soms, maar maak je geen zorgen. Deze puzzel heeft niet zo veel sterren.

Het is natuurlijk wél belangrijk dat er bij de transformator een stopcontact in de buurt is. De transformator heeft, zoals aangegeven, immers netspanning nodig om die om te zetten naar 12V-spanning. Daarnaast is het aan te bevelen om de transformator een enigszins strategische plaats te geven, nu deze het hart vormt van de verlichting.

Je kunt de transformator zowel binnen als buiten plaatsen. Als je de omvormer buiten plaatst, moet dit wél op een droge plek zijn. Nogmaals: water en elektriciteit gaan niet samen. Pas niet alleen op voor regen, maar hou ook rekening met opspattend water. Het is vaak een goede optie om de transformator onder een afdak tegen een muur van de schuur of het huis te plaatsen.

Even een paar belangrijke tips:

• Mocht je een gat in de muur moeten maken, maak deze dan iets schuin naar beneden zodat het regenwater er niet in kan lopen. De diameter van het gat moet nét iets groter zijn dan de kabel en de ommanteling.
• Als je kabels laat lopen door je tuin, laat deze dan zoveel mogelijk langs de randen en muren lopen. Dit zijn plaatsen waar je niet of nauwelijks graaft en dus minder kans hebt op beschadigingen.
• Zorg dat de afstand tussen je transformator en de lampen zo kort mogelijk blijft. Anders krijg je de volgende wisselwerking: een lang snoer → meer weerstand → verlies van spanning → zwakker brandende lampen.

Probeer de bovenstaande punten in je lichtplan te verwerken. Bovenaan in dit artikel had ik het over een puzzeltje en het erg bruikbare antwoord weet je nog?

Kabel en verbindingsstuk

Als je de transformator hebt geplaatst kun je de kabel uitrollen en naar de plaats van bestemming leiden. Als je dit gedaan hebt, is de volgende stap dat je een koppelstuk op de kabel plaatst. Dit is eigenlijk plug-en-play-werk. Als je de kabel op het koppelstuk hebt geplaatst kun je het koppelstuk verbinden met de lamp. Vervolgens verbind je de kabel met de transformator en controleer je of de verlichting ook daadwerkelijk gaat branden. Is het gelukt? Mooi, dan kun je de kabels ingraven en heb je de verlichting aangelegd.

Meer is het niet!

Complexere verbindingen voor twee of meerdere lampen

In de bovenstaande beschrijving heb ik kort uiteengezet hoe je eenvoudig één lamp aansluit. Je hebt dan de basis gelegd voor je tuinverlichting. Meestal zal er echter meer verlichting in je lichtplan verwerkt zijn. Ook dat kan relatief eenvoudig. Op een kabel kun je namelijk ook zogenaamde splitsing stukken plaatsen. We praten hierbij over complexere verbindingen maar complex is het niet.

Na het plaatsen van een splitsing stuk heb je twee kabels en kun je meerdere lampen aansluiten. Vervolgens kun je weer deel afsplitsingen maken. Je kunt dergelijke opzet het beste vergelijken een wissel op het spoor. Na een wissel wordt enkelvoudig spoor immers meervoudig spoor. Vervolgens kan dit meervoudige spoor zich weer afsplitsen.

Let echter wel op! Hoe complex maak jij je constructie?

Het aantal afsplitsingen is niet onbeperkt. Op een gegeven moment wordt de spanning te laag. Hoeveel afsplitsingen je kunt maken, is afhankelijk van het systeem dat je gebruikt. Hier moet je wel even rekening mee houden als je een lichtplan gaat ontwerpen. Maak er geen ingewikkeld spinnenweb van.

12V-systemen in combinatie met een schemersensor

Veel 12V-systemen zijn eenvoudig te combineren met een schemersensor. Deze schemersensor kan eenvoudig met de transformator worden verbonden. Hoe dat precies gaat, is uiteraard afhankelijk van het type 12V-verlichting. Lees daarvoor de specifieke instructies. De sensor moet echter wel buiten geplaatst worden en op een plek waar geen kunstlicht aanwezig is. Anders wordt de werking van de sensor verstoord.

Wil je dat ik meer zaken voor je belicht?

Zelf tuinverlichting aanleggen is hopelijk nog nooit zo makkelijk geworden dankzij mijn uitleg. Ik hoop dat ik je met dit artikel heb kunnen inspireren om zelf een lichtplan te ontwerpen en dit vervolgens ook uit te werken. Ik zie graag de resultaten hoe het geworden is. Als je vragen hebt, dan kun je enerzijds altijd op florum.nl terecht. Ik help je graag verder. Anderzijds kun je altijd met mij contact opnemen.

Weet je nou niet welke tuinverlichting bij jou past en heb je inspiratie rondom tuinverlichting nodig? Pinterest is een aanrader!

Wil je dat ik meer zaken belicht over hoe je een tuin kunt inrichten en onderhouden? Kijk dan gerust rond op deze site om je te laten inspireren. Je kunt hiervoor ook mijn tuinboeken gratis downloaden. Gebruik hiervoor deze link.