Waterplanten in de vijver worden ook wel vijverplanten genoemd en hebben een dubbele functie. Ze zorgen zowel voor zuurstof in het water als voor een mooie natuurlijke uitstraling. Vijverplanten zijn onmisbaar voor een goede waterkwaliteit en zorgen voor een biologisch evenwicht. Er zijn verschillende soorten waterplanten verkrijgbaar. Ik zet de 20 beste waterplanten voor de vijver op een rijtje.
Allereerst denk ik dat het goed is om wat basisinformatie met je te delen om je inzichten te geven waarom het gebruik van vijverplanten zo belangrijk is er waarom je hier zeker aandacht aan moet besteden als je een gezonde vijver wilt aanleggen of onderhouden.
Waterplanten in de vijver
Zoals ik al een beetje heb aangeven leveren waterplanten een onmisbare bijdrage om het biologisch evenwicht in een vijver op te bouwen en te onderhouden. Als je een vijver gaat aanleggen, zal er een soort biologische huishouding ontstaan. Dit is niets anders dan een natuurlijke kringloop.
Als de biologische waterhuishouding perfect in elkaar zit, zou je het kunnen doen zonder mechanische filtering, net als een vijver in de natuur. Daar gaat wel wat tijd overheen, dus laat dit niet direct een doel zijn.
Hoewel dit natuurlijk véél ingewikkelder is, zal ik dit in het kort uitleggen:
Waterplanten produceren grote hoeveelheden zuurstof. Dit is belangrijk om de voor het water noodzakelijke bacteriën in stand te houden. Deze bacteriën zorgen er ook voor dat eventuele uitwerpselen van vissen en andere organische afvalstoffen worden afgebroken en als meststof voor de planten dienen.
Hiermee is het cirkeltje (de waterkringloop) rond. Je moet het zien als samenwerking tussen de waterplanten en de bacteriën. Hierdoor blijft het water helder en kun je ervoor zorgen dat de algengroei beperkt blijft. Als je waterplanten zich kunnen ontwikkelen, hebben algen minder kans!
Ok, laat ik je meteen even uit een droom helpen (of een illusie armer maken)!
Biologisch evenwicht opbouwen en onderhouden
Waterplanten kunnen een biologisch evenwicht opbouwen en onderhouden.
Ze zullen nooit een “groot onderhoud” voor je uitvoeren!
Als jij van plan bent om een verwaarloosde vijver (een paradijs voor algen) letterlijk nieuw leven in te blazen, zal dit niet lukken door er nieuwe waterplanten in te doen.
Je water zal hierdoor dus niet ineens helder worden.
Je zult eerst het troebele water moeten vervangen en eigenlijk een beetje opnieuw moeten beginnen.
Ook dit is eigenlijk wel logisch als je weet hoe fotosynthese werkt. Planten hebben onder andere licht nodig om zich te kunnen ontwikkelen en hiermee hun nuttige waarde te kunnen tonen. Groen en troebel water zorgt voor te donker water waar te weinig licht doorheen kan komen. Als je hier jonge planten in zet, zullen deze zich niet kunnen ontwikkelen.
Nu hoor ik je jezelf misschien afvragen of oudere waterplanten wel een vijver voor je kunnen “renoveren” omdat deze planten doorontwikkeld zijn. In dat geval zou je je buurman kunnen vragen of je wat planten uit zijn vijver mag gebruiken. Ook dat zal echter niet werken, de planten moeten nog steeds een team vormen met de aanwezige bacteriën in jouw vijver. Hier zal wel even overheen gaan, en dan nog duurt het proces enorm lang voordat het water ook maar iets helderder wordt. Dit is géén goede keuze dus.
Tot slot even een tip met betrekking tot het overdragen van waterplanten naar een andere vijver. Dit kan je natuurlijk misschien wel wat kosten besparen, maar ik ben van mening dat dit een verkeerde kostenbesparing is. Je loopt hiermee een kans dat je ook parasieten een nieuw onderkomen geeft. Je kunt dan last krijgen van onder andere vissenbloedzuigers. De gevolgen laten zich raden…..
Waterplanten als inzet in de strijd tegen algen in een vijver
Als je een nieuwe vijver gaat aanleggen, schrik dan niet.
Je zult in begin altijd last hebben van algengroei, dat is logisch.
Ik zal je uitleggen hoe dat zit.
Er gaat een periode overheen waarin de vijver een biologisch evenwicht moet zoeken.
Deze periode duurt niet een paar weken, maar kan wel een goed jaar zijn.
Er moet een bacteriën structuur worden gevormd.
Voordat de onzichtbare helpers volledig “hun draai” gevonden hebben, hebben algen vrij spel!
Zij zullen dus onbeperkt kunnen beschikken over de aanwezige meststoffen in het water om zich te ontwikkelen. Als de kringloop op gang is, zal die vrijheid ontnomen worden en zullen algen steeds minder kans hebben om zich te ontwikkelen. Er blijven immers géén voedingsstoffen over voor de algen.
Je moet dus wel even geduld hebben om een mooie, heldere vijver te kunnen aanleggen.
In het begin lijkt je water iets troebeler te worden door de algen, maar dit “groen-niveau” zullen de waterplanten voor je herstellen. Als je toch ongeduldig bent, kun je kiezen om een organische algenbestrijder te gebruiken.
De belangrijkste tip die ik wil geven is dat je zorgt voor zoveel mogelijk licht in je vijver.
Vooral voor jonge plantjes is dit zeer belangrijk voor de bevordering van het fotosynthese proces.
Vier groepen vijverplanten
Er is onderscheid te maken tussen grofweg vier groepen waterplanten. Het is niet noodzakelijk om al deze groepen in je vijver te hebben, maar met een mooie mix zou je wel de meest perfecte omgeving creëren.
Zoals je hieronder kunt lezen zijn vooral de zuurstofplanten van groot belang, die moet je zeker hebben. Ook hierin is het van belang dat je kiest voor verschillende soorten. Het kan zomaar zo zijn dat een specifieke soort zich niet kan ontwikkelen in je vijver. Niet iedere soort ontwikkelt zich immers even gemakkelijk. In dat geval is het géén ramp, je hebt nog andere soorten van deze essentiële waterplant.
De vier soorten waterplanten op een rijtje:
1: Zuurstofplanten
De zuurstofplanten zijn de belangrijkste helder houders. Daar kun je eigenlijk niet genoeg van hebben, maar neem dat niet te letterlijk. Je moet wel het leven in het water nog kunnen blijven zien. Wat ik hiermee bedoel is dat je hierop zeker niet moet bezuinigen. Zuurstofplanten drijven volledig onder water en zullen zich daar ontwikkelen. Zuurstofplanten vormen nauwelijks wortels. Ze nemen voedingsstoffen op via hun blad. Hierdoor kunnen ze zich wel snel ontwikkelen. Zuurstofplanten groeien het beste op een diepte van 50 centimeter.
Belangrijke voorwaarde is wel dat het water hard is: er moeten voldoende mineralen als calcium en magnesium in zitten. Het is belangrijk om dit te meten. Een vijver kan immers niet zonder zuurstofplanten. Deze planten houden immers de waterkringloop in stand door te zorgen voor zuurstof voor bacteriën, vissen en ander leven in de vijver. Als het water te zacht wordt zul je zien dat de zuurstofplanten gaan verslijmen. Met behulp van toevoegingen kun je het water weer op het gewenste niveau krijgen.
2: Moerasplanten
Moerasplanten worden ook wel oeverplanten genoemd. Dit is de grootste groep waterplanten. De planten halen hun voeding uit de aarde. Moerasplanten kun je zien als biologisch filter. Deze planten nemen namelijk de overtollige organische meststoffen op. Daarnaast hebben deze planten een mooie decoratieve functie. Ze geven immers de (ondiepe) randen van de vijver een mooie uitstraling. Dit verklaart de naam oeverplanten. Beestjes als kikkers, vissen en salamanders zullen je dankbaar zijn als je deze planten hebt staan. Ze gebruiken dit decor als schuilplaats én als plek om zich voort te planten. Moerasplanten kun je het beste tot 40 cm diep in de vijver zetten.
3: Drijfplanten
Drijfplanten liggen losjes op het water en hebben dan ook zwevende worteltjes. De bladeren zorgen dus voor de gasuitwisseling van CO2 en zuurstof. Dit komt dus uit de omgeving en niet uit de vijver. Drijfplanten kunnen zich ontwikkelen in een omgeving waarin zuurstofplanten het lastiger hebben, dus in wat zachter water. In dit water zullen drijfplanten zeker nuttig zijn om het water helder te maken.
4: Lelieachtigen
De lelieachtigen lijken meer een sierfunctie te hebben. Dit is echter niet helemaal waar. Ze hebben inderdaad géén functie in het creëren van biologisch evenwicht. Ze vormen wel een uitstekend schild. Het leven in de vijver zal dit gebruiken als natuurlijke dekking tegen gevaar van buiten zoals vogels en de poes van de buren die graag een vers visje lust. Lelieachtigen worden aangeplant in een pot. In deze pot zullen de grote, dikke wortels zich ontwikkelen en hun voedingsstoffen uithalen. Waterlelies zijn verkrijgbaar in zeer veel soorten en maten. De bloemen zullen verschillende mooie kleurstellingen hebben. Het is uiteraard leuk om deze planten in je vijver te hebben, maar let op dat je er niet te veel plaatst. Door het grote formaat van het blad, neemt dit soort veel noodzakelijk licht uit de vijver. De meeste lelieachtigen staan op een diepte van 80 tot 100 cm. De kleinere soorten kun je beter wat minder diep plaatsen, waarbij je moet denken aan 50 tot 60 cm diepte.
20 beste soorten waterplanten voor de vijver
Zoals je ziet zijn er veel verschillende soorten waterplanten die je in je vijver kunt plaatsen.
Welke je moet kiezen? Uiteraard hangt dit af van je smaak en wensen, mits je zeker voor een aantal zuurstofplanten kiest. Deze zijn essentieel voor de ontwikkeling van je vijver.
Ik zal hieronder de 20 beste waterplanten voor de vijver voor je op een rijtje zetten.
Het rijtje staat niet in een specifieke volgorde, maar heb ik opgenomen op basis van populariteit en de geschiktheid om een vijver mee op te starten.
Om je inzicht te geven wat voor soort waterplanten het zijn, staan er achter de planten een afkorting: zuurstofplanten (zp), moerasplanten (mp), drijfplanten (dp) en de lelieachtigen (la).
- Waterpest (zp);
- Glanzend Fonteinkruid (zp);
- Gedoornd Hoornblad (zp);
- Bronmos (zp);
- Aarvederkruid (zp);
- Naaldkruid (zp).
- Kalmoes (mp);
- Dotterbloem (mp);
- Gele en Paarse Lis (mp);
- Moeras Vergeet Me Niet (mp);
- Waterweegbree (mp);
- Naaldwaterbies (mp);
- Watermunt (mp);
- Zegge (mp).
- Kikkerbeet (dp);
- Waternoot (dp);
- Kroosvaren (dp);
- Waterlelie (la);
- Gele Plomp (la);
- Kaapse Lelie (la).
Welke waterplanten vind jij het beste geschikt voor een vijver?
Laat hieronder weten wat jouw favoriete waterplant is, vind ik tof!
Je ziet dat er veel verschillende soorten waterplanten zijn waaruit je kunt kiezen.
Dit zijn slechts 20 voorbeelden. Het belangrijkste is om variatie aan te brengen en te kiezen voor verschillende soorten planten.
Tot slot wil ik je de tip geven om rustig aan te beginnen en niet meteen een onoverzichtelijk oerwoud aan te leggen. Op deze manier kun je goed in de gaten houden welke waterplanten het goed doen in je vijver en welke niet.
Meer voorbeelden bekijken van vijvers?
In mijn Tuinideeën Gids deel ik nog meer voorbeelden van vijvers. Download hier de gratis gids en laat je inspireren.
Jaap Zuidersma
op 19 Feb 2022J Ensie
op 12 Aug 2023JC
op 25 Aug 2023