Tuinligging bepalen, waar moet je op letten en wat is het beste?

Met de tuinligging wordt rekening gehouden bij de makelaar, je ziet het altijd staan op huizensites en het is een belangrijk gespreksonderwerp bij de diverse bouwprogramma’s op TV. Genoeg reden om hier eens een licht over te laten schijnen. In dit geval even letterlijk, want de ligging van de tuin heeft alles te maken met de hoeveelheid zonlicht die in je tuin valt.

Veel mensen hechten zeer veel waarde aan de ligging van de tuin. Dit is vaak zelfs een criterium om te kiezen voor een woning of juist even verder te kijken op de woningmarkt. De ligging van een tuin kan dus zelfs een no-go zijn bij de aan- of verkoop van een woning!

Waar moet je op letten om de ligging van de tuin te bepalen en wat is nu goed?

Ik ga er in deze blog wat dieper op in. Laten we eerst even de theorie bekijken, want die kan best wel eens diep weggezakt zijn. Het is voor ons immers de gewoonste zaak dat de zon in de ochtend opkomt en later op de dag ondergaat en we passen ons bijna automatisch aan op het seizoen waarin we leven. Even terug in de schoolbanken dus om de beste tuinligging vast te stellen.

Extra tips ontvangen over het maken van een tuinontwerp?

Wanneer je een huis hebt gekocht waarbij de tuin wel een opknapper kan gebruiken, kun je een mooi tuinontwerp maken. In mijn e-book Tuinontwerp Gids vertel ik de negen meest gemaakte fouten bij het maken van een tuinontwerp en hoe je geld kunt besparen tijdens het maken van een tuinontwerp. Download de gratis Tuinontwerp Gids. 

Ligging tuin: het spel tussen zon en schaduw

De ligging van de tuin is eigenlijk best wel een interessant gegeven als je interesse hebt in wat er gebeurt om onze aardbol heen en wat het effect hiervan is op onze aardbol. Als je hier een beetje inzicht in hebt, begrijp je ook hoe de verschillende seizoenen op onze aardbol ontstaan. Je weet dan waarom het in Australië hoogzomer is als wij het ijs van de ruiten van de auto staan te krabben en andersom natuurlijk.

De theorie hierachter is niet lastig.

Je hoeft géén sterrenkundige te zijn om dit te begrijpen.

Ik zal je het spel tussen zon en schaduw uitleggen en met je doornemen hoe de vier seizoenen ontstaan:

Het is voor ons niet meer dan normaal dat de zon dagelijks in het oosten opkomt en gedurende de dag een reis maakt naar het westen om uit ons gezichtsveld te verdwijnen.

Dit lijkt een vaststaand dagelijks patroon, maar zo dagelijks is dit niet!

Er is namelijk géén dag in het jaar hetzelfde in dit geval!

De zon komt steeds op een andere plaats en op een ander tijdstip op en gaat ook steeds op een ander moment en op een andere locatie onder. Dit merken wij nauwelijks, omdat dit héél geleidelijk gaat. Wij kunnen dit dagelijkse verschil eigenlijk niet opmerken. Het valt ons juist vaak op als de dagen op den duur “langer” of “korter” worden. Dit is meer een besef, we beseffen ons dat het licht wat later aan moet of uit kan.

Zonsopgang- en ondergang

Deze verandering van plaats en locatie van het opkomen en ondergaan van de zon heeft te maken met het draaien van de aarde en de stand van onze planeet ten opzichte van de zon. De aarde draait om zijn eigen as en doet dit tegen de klok in (van oost naar west dus). Daarom zien we de zon in het oosten opkomen. Als je een beetje een voorstelling kunt geven, begrijp je nu ook hoe tijdsverschil ontstaat. Als het bij ons licht is, is het aan de andere kant van de aarde (in Australië) dus donker. Een letterlijk verschil van dag en nacht dus!

De aarde draait dus om zijn eigen as, maar ook om de zon. Hier doet de aarde exact één jaar over. Als je weet dat de aarde een beetje schuin staat (in een hoek van 23,5 graden), kun je ook een voorstelling geven hoe de seizoenen ontstaan. Hierdoor komt de zon steeds op een andere tijd en op een andere plek op. Er zijn dan ook exact twee dagen in het jaar dat de zon precies in het westen ondergaat, dat is op 21 maart dus in de lente (we gaan van winter naar de zomer) en in de herfst, op 21 september als we van de zomer naar de winter gaan.

De stand van de aarde is dusdanig dat het zuidelijk halfrond (Australië) juist in onze winterperiode (december) veel meer zon heeft en dat het dan daar zomer is. Omdat de aarde er precies een jaar over doet om een rondje om de zon te maken, is er precies een half jaar later (juni) aan de andere kant van de evenaar (op het noordelijk halfrond waar wij ons bevinden) veel meer zon en genieten wij van de zomer. Je zult nu ook snappen waarom de zon hoog aan de hemel staat in de zomer, maar juist laag in de winter.

De praktijk: de ligging van de tuin

Nu je inzicht hebt in de “reizende zon”, is het interessant wat dit in de praktijk voor je betekent. Deze vertaalslag heeft vaak betrekking op de ligging van je tuin. Het is goed om hiermee rekening te houden met betrekking tot de inrichting. Denk aan het bepalen van de plaats van je terrassen, je erfafscheidingen, beplantingsplan en je overkappingen. Je wilt je terras misschien wel op de meest zonrijke plaats hebben en ervoor zorgen dat een erfafscheiding dan géén schaduw creëert.

Bij het bepalen van de ligging van je tuin, wordt er gesproken over een windrichting. Een tuin kan op het noorden, oosten, westen en zuiden liggen. In de meeste gevallen is er sprake van een combinatie van de diverse windrichtingen en heb je een tuin op het noordwesten of zuidoosten. Dit maakt het ontwerpen van je tuin in de praktijk wel even iets lastiger.

De ligging van de tuin zelf bepalen

Veel mensen vragen zich af hoe ze zelf kunnen bepalen wat de ligging van hun (toekomstige) tuin is, zonder af te hoeven gaan op de kennis van de makelaar of de huizensite. Dit kun je relatief eenvoudig bepalen (ook op een andere datum dan 21 maart of 21 september):

• Schrijf op waar de zon schijnt, op verschillende tijdstippen van de dag;
• Kijk waar de zon opkomt (dat is het oosten) en verifieer dat door te kijken waar deze onder gaat (dat is het westen).
• Gebruik een kompas. Ga hiervoor met de rug naar het huis staan en kijk de richting in van de tuin.

Welke ligging van de tuin is het beste?

Veel mensen vragen zich af welke ligging van de tuin het beste is.

Hier zijn natuurlijk géén vastgestelde regels voor. Dit hangt af van je eigen smaak en wensen.

Een zonaanbidder zal het op prijs stellen als er zoveel mogelijk zon in de tuin kan komen, maar iemand die juist de voorkeur geeft aan de koelte van de schaduw zal hier anders over denken.

Om te bepalen wat de ligging is van een tuin kun je de volgende stelregel aanhouden:

• Schijnt de zon in de ochtend in de tuin? Dan is er sprake van een tuin op het oosten;
• Schijnt de zon in de middag in de tuin? Dan is er sprake van een tuin op het zuiden;
• Schijnt de zon in de avond in de tuin? Dan is er sprake van een tuin op het westen;
• Is er ’s ochtends, ’s middags of ’s avonds geen zon in de tuin? Dan is er sprake van een tuin op het noorden.

Je kunt dan de volgende conclusie trekken:

• Een tuin op het zuiden is warm en zonnig. Je kunt vaak vanaf het vroege voorjaar tot en met het late najaar lekker buiten zitten. Daarom is deze ligging het meest populair. Het nadeel is wel dat het in de zomer juist heel erg warm kan worden in je tuin. Op de hete zomerse dagen zul je blij zijn als je wat schaduwplekken hebt gecreëerd. Dit kun je doen door het plaatsen van een terrasoverkapping of een goed beplantingsplan.
• Een tuin op het noorden is juist koel. Doordat er weinig zonlicht de tuin binnenkomt, is deze tuin zeer schaduwrijk. In een tuin van een kleinere afmeting zal in de winter helemaal géén zon komen, doordat de zon laag staat en de schaduwen hiermee lang worden. Als je een lange tuin hebt, zul je achterin wel wat zon hebben bij een tuin op het noorden. Het is verstandig om te kiezen voor lage elementen in de tuin om zoveel mogelijk zonlicht binnen te krijgen.
• Een tuin op het oosten heeft vooral de ochtendzon in de tuin staan. De zon zal echter in de loop van de dag achter het huis verdwijnen. Het wordt dan sneller donker in de tuin. Als je zoveel mogelijk van de zon wilt genieten, kun je het beste een terras achterin de tuin aanleggen.
• Een tuin op het westen heeft in de ochtend nog géén zonlicht, maar gedurende de loop van de dag kun je genieten van een heerlijke zon. Ook deze tuin kan wel een vrij warme plek zijn in de zomer. Het is dan ook verstandig om te zorgen voor schaduwplekken voor de meest warme dagen.

De zon en de schaduw bepalen dus voor een groot gedeelte de inrichting van je tuin. Bij het maken van een tuinontwerp is de ligging van de tuin ten opzichte van de zon dus bepalend. Het is een spel tussen de zon en de schaduw. Als jij de spelregels weet kun je een mooi tuinontwerp maken en volop genieten van de diverse elementen.

Hoe kunnen we je verder helpen bij het bepalen van de tuinligging?

Hopelijk hebben we je kunnen helpen aan de hand van dit artikel. Maar er is natuurlijk veel meer belangrijke informatie die je moet weten over het ontwerpen van de tuin. Anderzijds ben je misschien op zoek naar inspiratie of heb je al concrete plannen waar je ons hulp bij kunt gebruiken. Download gratis onze Tuinontwerp Gids waarin je de 9 meest gemaakte fouten ontdekt en hoe jij deze voorkomt.