Wateroverlast in je tuin? Dit zijn de gevolgen en beste oplossingen
16 januari 2018 
7 min. leestijd

Wateroverlast in je tuin? Dit zijn de gevolgen en beste oplossingen

Wateroverlast is één van de meest onderschatte problemen in de Nederlandse tuinen. Hierbij draait het om het opvangen en afvoeren van regenwater. Dit is in grote delen van Nederland een probleem en het is ook iets waar wij als hoveniers bijna dagelijks mee te maken krijgen.
Daarom vermeld ik enerzijds wat de verschillende soorten gevolgen van wateroverlast kunnen zijn en anderzijds tips om de problemen op te lossen.

Inhoudsopgave

Ondergronden waar het grondwaterpeil hoog staat en waar het water moeilijk in de tuin zakt (vooral leem en klei) hebben de grootste problemen. Vooral in nieuwbouwwijken zie ik het probleem structureel terugkeren. In de meeste wijken is het verboden om het hemelwater te lozen op het riool en wordt er geen gescheiden hemelwaterafvoer systeem beschikbaar gesteld.

Oplossingen die geboden worden zijn de zogeheten wadi’s in dichtbebouwde wijken. Dit is een prima systeem, maar de praktijk leert dat de tuinen daar nog lang niet mee zijn geholpen.

Kort gezegd betekent het dat jij als eigenaar hier zelf een oplossing voor moet bedenken. En daar wil ik je graag een handje bij helpen.

Soorten gevolgen van wateroverlast in je tuin

Bij wateroverlast in je tuin heb je te maken met verschillende gevolgen:

  • Verzakkingen van terrassen en tuinpaden;
  • Algengroei;
  • Bomen en planten groeien slecht;
  • Kale plekken in het gazon;
  • Kortsluiting in tuinverlichting / elektra;
  • Schade aan tuinmeubelen, vlonders en tuinhuizen / schuren;
  • Schimmelvorming in huis.

Verzakkingen van tegels (terrassen) en tuinpaden

De grootste oorzaak waardoor water slecht wegzakt is de ondergrond. Op veel plaatsen in Nederland hebben we te maken met klei- en leemgrond (en andere storende lagen). Deze grondsoorten hebben een hoge dichtheid en zorgen ervoor dat het water slecht in de bodem wegzakt.

In terrassen en tuinpaden zie je waterplassen ontstaan en na verloop van tijd worden deze verzakkingen als maar erger. Het komt erop neer dat je herstelwerkzaamheden moet gaan uitvoeren.

Oplossing om water in de tuin af te voeren

In de tuinen die wij aanleggen bieden wij altijd een oplossing voor het afvoeren van regenwater.  Hiervoor zijn tegenwoordig mooie afvoergoten (drainage goten) verkrijgbaar die je kunt aansluiten op de hoofdleiding voor hemelwaterafvoer (mits deze aanwezig is).

Is er geen leiding aanwezig waar je hemelwater in mag afvoeren dan maken wij gebruik van infiltratie koffers onder de grond. Dit is een tijdelijke wateropslag waar water wordt opgeslagen na een stevige regenbui. Hierna zal het water langzaam wegzakken in de bodem en zal het geen schade aanrichten in de tuin.

Hemelwaterafvoer voor wateroverlast 

Let op! Eerder in dit bericht had ik het over niet aangesloten regenpijpen. Deze kun je ook aansluiten op de infiltratie boxen. Zorg er wel voor dat je voldoende capaciteit hebt om het water in op te slaan en voldoende drainzand om het krat heen pakt zodat de afvoer wordt gestimuleerd.

Een feit blijft wel dat als de grond verzadigd is het langer duurt voor het water wegzakt. Een extra oplossing zou kunnen zijn om in je eigen tuin een wadi aan te leggen waar de overstort van het infiltratiekrat op kan worden aangesloten. Een wadi is het laagste punt of verdieping in de tuin waar je het water naar toe stuurt om het vervolgens natuurlijk af te voeren.

Hemelwaterafvoer voor wateroverlast

Algengroei

Water zoekt altijd het laagste punt en ‘de weg van de minste weerstand’. Dat betekent dat je bij verzakkingen in het terras en de aansluiting op gazon en borders last hebt van waterplassen.

Groene aanslag verwijderen

Plekken waar het langdurig vochtig is zijn een paradijs voor algen. Vooral op betonmaterialen (nog altijd het meest gebruikte product in de Nederlandse tuin) gaan algen groeien.

Tip! Hier zijn allerlei (bij voorkeur biologische) middelen voor verkrijgbaar, maar het is vaak een tijdelijke oplossing en je merkt dat algen ieder jaar terugkomen en dat wil je natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen! Je wilt de tuin immers gaan gebruiken om in te gaan genieten en ontspannen en niet om er continu in te moeten werken.

Groene aanslag verwijderen

Bekijk hier de Floramix groene aanslag reiniger.

Groene aanslag reiniger

Bomen en planten groeien slecht

Waterplassen die een tijdje blijven staan in plantvakken/ borders zorgen voor een ‘rottingsproces’ en verstikking in de bodem. Dit komt het meest voor op klei- en leemgrond maar ook op plekken waar de ondergrond:

  • Veel puin bevat;
  • Is opgebracht en een ‘storende laag’ bevat;
  • Een toplaag bevat die veel vocht vasthoudt (bijvoorbeeld houtsnippers).

Tip! Hier is het zaak om de tuin goed door te spitten en eventueel drainerend zand in de grondlaag aan te brengen. De structuur moet een stuk opener gaan worden waardoor het water beter in de bodem wegzakt. Als dat niet het geval is slippen er grondlagen dicht waardoor bomen en planten slecht kunnen groeien.

Kale plekken in het gazon

Bij wateroverlast in de tuin ontstaan er ook vaak problemen met het gazon. Ook hier gaat de toplaag van de bodem verstikken en blijven er plassen water staan met als gevolg schimmel/ verrotting en kale plekken in het gazon.

Het kan ook zijn dat je een dag hebt met felle zon. Het water zorgt er dan voor dat het zonlicht extra wordt versterkt waardoor delen van het gazon verbranden en geel uitslaan. En dat is niet mooi…

Tip! Je kunt snel handelen om een deel van het probleem op te lossen. Ga met een grondboor een aantal gaten boren op plaatsen waar water blijft staan. Maak de gaten zo diep als de grondboor lang is en vul deze met grind of drainerend zand. De toplaag krab je los met een hark met harde tanden. De kale plekken kun je bij zaaien (zorg ervoor dat de graszaden goed bedekt zijn).

Als extra handeling kun je de toplaag mengen/ afstrooien met drainerend zand. Deze tip is ook van toepassing in plantvakken/ borders.

Kortsluiting in tuinverlichting/ elektra

Je voelt het waarschijnlijk al aankomen… Vocht en elektra gaan niet samen. De kans is groot dat er kortsluiting ontstaat op plaatsen in de tuin waar een elektrische verbinding zit.

Het is vaak lastig te bepalen waar de kortsluiting zit waardoor (in het ergste geval) de hele tuin op de schop moet.

TIP! Hieronder geven we je een aantal tips om het probleem op te lossen of te voorkomen:

  • Zorg ervoor dat het water in kabelverbindingen altijd weg kan (gaten aan de onderkant).
  • Gebruik 2 componenten giethars om kabelverbindingen af te dichten
  • Probeer zo veel mogelijk kabelverbindingen op een droge plaats (liefst boven de grond) te monteren.
  • Leg kabels op plaatsen waar je altijd makkelijk bij kunt komen
  • Als je elektra (tuinverlichting) gaat aanleggen maak dan een schets zodat je altijd kabels/ leidingen en verbindingen terug kunt vinden.
  • Sluit de buiten elektriciteit aan op een aparte groep in de meterkast (liefst met een aardlekschakelaar). Heb je dan kortsluiting dan valt alleen deze groep uit voorkom je dat ook de diepvries en koelkast uitvallen.

Tuinverlichting met een 12 volt systeem

Wij gebruiken enkel nog tuinverlichting systemen op basis van laagspanning. Dit is een gesloten systeem die je aansluit op een transformator en waar je heel gemakkelijk (later) lampen aan kan bevestigen.

Laagspanning systemen zijn veel minder gevoelig voor kortsluiting, kindvriendelijk en heel eenvoudig aan te leggen in tegenstelling tot 230 volt systemen. Wat goed is om te weten, is dat ik ook blog heb geschreven over hoe je zelf tuinverlichting met 12v kunt aanleggen.

Grondspot voor tuinverlichting

Schade aan tuinmeubelen, vlonders en tuinhuizen/ schuren

Vooral zachte houtsoorten als vurenhout, douglas en grenen zijn kwetsbaar wanneer het in aanraking komt met water. Het hout gaat veel sneller rotten of je ziet aanslag ontstaan (schimmels).

Zorg ervoor dat op plaatsen bij tuinmeubelen, vlonders en tuinhuizen/ schuren het water snel weg kan of beter nog, voorkom dat het water hier naartoe loopt. Je kunt dit doen door het water af te laten lopen naar andere plekken.

Tip! Ga tuinmeubelen van vurenhout, douglas en grenen niet afdekken met bijvoorbeeld plastic. De kans op schimmel is dan veel groter waardoor je zwarte en witte vlekken krijgt. Dit is slecht voor het hout en het ziet er ook niet uit…

Schimmelvorming in huis

De eerste zes gevolgen van wateroverlast in de tuin zijn redelijk voor de hand liggend. Maar voor dit punt willen we wat extra aandacht omdat dit erg onderschat is (vaak door geringe kennis en onwetendheid).

Ik kom regelmatig situaties tegen waar men last heeft van schimmel in huis. Vaak zijn dit oude huizen die niet goed geïsoleerd zijn en waar de ventilatie naar verloop van tijd is gaan verstoppen. Maar ik heb het ook meegemaakt bij huizen in Groningen en in de polder.

Een van de oorzaken van schimmelvorming is huis kan vocht zijn dat van buitenaf, door de muren heen naar binnen trekt.

Tip! We geven je een aantal belangrijke tips om schimmelvorming in huis op te lossen en te voorkomen:

  • Zorg ervoor dat regenwater altijd van de woning af loopt
  • Vul de gevels van de woning (rondom) waar het in aanraking komt met (slechte) grond tot aan de fundering aan met een drainerende zandsoort
  • Zorg ervoor dat de spouwmuren goed kunnen ventileren (loop ventilatieroosters na om te kijken of er geen zand in zit)

Voordat je wegklikt heb ik nog een leuke weggever voor je: mijn gratis jaarkalender voor je tuin.

Jaarkalender tuin

Over de schrijver
Aangenaam. Mijn naam is Peter Mecklenfeld en ik ben initiatiefnemer van tuin inspiratieplatform florum.nl. Het is mijn missie om bezoekers die zich online oriënteren voor hun tuin de best mogelijke informatie en inspiratie aan te bieden. Ik ben zelf ruim 15 jaar werkzaam in de groene sector en sinds 2009 eigenaar van een hoveniersbedrijf (Mecklenfeld Tuinen) en tuinontwerp studio (Studio Florum). Ik werk samen met een specialistisch team om onze klanten te verrassen met prachtige ontwerpen en ambachtelijk vakmanschap op gebied van tuinaanleg, renovatie en professioneel onderhoud.
Reactie plaatsen

Stappenplan met belangrijke lessen voor jouw nieuwe tuin (XL inspiratiegids)

  • Kijk anders naar tuinplannen en voorkom hiermee onnodige kosten

  • Voorkom valkuilen die je achteraf spijt opleveren

  • Wees bewust van de complexiteit van tuinplannen en hoe je hiermee omgaat

  • Ontdek mijn kernwaarden en de nr. 1 reden waarom ik hiervoor kies

  • Hoe je niet verstrikt raakt in een wirwar van inspiratie 

  • Hoe je ervoor zorgt dat het ontwerp haalbaar is en niet in de prullenbak belandt

  • Ontdek welke elementen veel belangrijker zijn dan stijl en design

  • 80% van de wensenlijsten komen overeen, ik laat je zien hoe dit kan

  • Mijn ontwerpstijl uitgelicht en in beeld gebracht met exclusieve projecten

  • Hoe je het ontwerp voorbereid op de aanleg zonder dat je voor (dure) verrassingen komt te staan

Meer tuininspiratie?

Wij hebben inmiddels meer dan 600 tuin artikelen in ons archief!