Tuinverlichting ideeën om sfeer en functionaliteit te combineren

Tuinverlichting speelt een belangrijke rol bij het inrichten van een tuin. Met tuinverlichting kun je sfeer en functionaliteit op geraffineerde wijze met elkaar combineren. Vaak vormt een lichtplan de blauwdruk voor de manier waarop de verlichting wordt geïntegreerd in een tuinontwerp. In dit artikel geef ik je diverse tuinverlichting ideeën en belicht ik uitgebreid de rol van verlichting in de tuin. Daarnaast kom je er door dit artikel achter hoe je sfeer en functionaliteit kunt combineren door verlichting.

Over het maken van een tuinontwerp heb ik een ander artikel geschreven waarnaar ik je graag door verwijs. Anders wordt dit artikel veel te lang (ook over het ontwerpen van een tuin kan ik zeer veel te vertellen en inzichten delen) en wijk ik te ver van het onderwerp over tuinverlichting ideeën af. Mocht je daarin geïnteresseerd zijn, heb ik ook een e-book geschreven over het ontwerpen van een tuin. Deze kun je hier gratis downloaden.

De drie belangrijkste redenen om tuinverlichting in de tuin te plaatsen

Er zijn verschillende redenen waarom tuinliefhebbers graag verlichting in hun tuin plaats, maar tuinverlichting kan met name dienen als:

• Effectieve lichtbron;
• Functionele lichtbron;
• Sfeerverhogend element.

In dit artikel komen deze drie functies van kunstlicht in de tuin vanzelfsprekend terug. Ik zal je inspiratie geven hoe je tuinverlichting het beste kunt gebruiken. Er zijn zéér veel mogelijkheden hierin. Bij het lezen van dit artikel zul je ongetwijfeld merken dat deze drie bovengenoemde redenen om tuinverlichting te plaatsen, vaak samensmelten tot één functioneel maar sfeervol geheel.

Tuinverlichting als effectieve lichtbron

Een reden om verlichting in je tuin aan te brengen is omdat er een bepaald doel gediend moet worden. In dit geval is er sprake van tuinverlichting als effectieve lichtbron.

Bij het aanbrengen van effectieve verlichting wil je over het algemeen de veiligheid vergroten. Deze veiligheid strekt eigenlijk tot twee doelen:

• Je wilt je de veiligheid van jezelf en je gasten waarborgen;
• Je wilt ervoor zorgen dat door de verlichting anderen worden afgeschrikt om bijvoorbeeld een inbraak te plegen.

Voorbeelden van effectieve verlichting zijn bijvoorbeeld een lamp die aangaat als er iemand langs loopt. Als je ’s avonds laat thuis komt en je wilt bijvoorbeeld je fiets in de schuur zetten, over je tuinpad lopen of je sleutel in het sleutelgat steken, dan wil je natuurlijk wat zien. Daarom is het belangrijk om goed licht te hebben. Je zult ook merken dat deze verlichting wat feller is dan sfeerverlichting en geen sfeerverhogend effect heeft voor in de tuin.

Bewegingssensoren voor effectieve verlichting

Het licht bij een effectieve verlichting is eigenlijk alleen maar tijdelijk nodig en hoeft niet de hele nacht te branden. Bij dit soort nuttige verlichting wordt er daarom vaak gebruik gemaakt van bewegingssensoren. Deze bewegingssensoren zorgen ervoor dat het licht alleen aanwezig is, als het er ook daadwerkelijk moet zijn. Denk hierbij aan de situatie als er daadwerkelijk iemand langsloopt. Dit zorgt ervoor dat je als bewoner ’s avonds of ’s nachts veilig op je erf kunt lopen, maar zorgt er ook voor dat de verlichting aangaat als er bijvoorbeeld inbrekers op je erf komen.

Tuinverlichting in combinatie met een camera

Het is een bekend gegeven dat tuinverlichting de kans op inbraak aanzienlijk verkleint. Het zorgt er immers voor dat de inbreker ineens vol in de spotlights staat en dat willen inbrekers natuurlijk niet.

Effectieve verlichting kan echter ook gebruikt worden in combinatie met camera’s. De laatste tijd zie je dat steeds meer mensen hun huis beveiligen met camera’s. Een camera kan echter ’s avonds of ’s nachts echter een stuk minder registreren dan overdag. Er zijn geavanceerde camera’s die ook in het donker redelijk presteren, maar daar hangt een fors prijskaartje aan. Om toch te zorgen dat er voldoende licht beschikbaar is voor de camera, kun je kiezen voor buitenlampen met bewegingssensoren. De beelden op de camera worden dan veel helderder en dit vergroot de pakkans.

Voordelen van het gebruik van effectieve tuinverlichting met een bewegingssensor

Er zijn een aantal voordelen aan het gebruik van effectieve verlichting. Eigenlijk is dit een wisselwerking met elkaar die je als combinatie van oorzaak en gevolg kan omschrijven:

Je verlichting hoeft niet de hele nacht te branden. → Dit zorgt ervoor dat je veel minder energie nodig hebt. → Dit is beter voor je stroomrekening. → En dit is uiteraard ook beter voor het milieu.

Heb je wel eens gehoord van lichtvervuiling?

Naast de bovenstaande voordelen is er ook een ander voordeel van effectieve verlichting die gedeeltelijk in de bovenstaande lijn past: effectieve verlichting gaat namelijk lichtvervuiling tegen.

Je zult vast wel gemerkt hebben dat, als je in het buitenland bent, de sterrenhemel er een stuk helderder uit kan zien. Dit komt omdat daar vaak veel minder kunstlicht brandt. Nederland is een land dat in verhouding erg veel kunstlicht gebruikt gedurende de nacht. Denk maar aan de grote hoeveelheid gewassen in de kassen die 24/7 het juiste lichtniveau moeten hebben om goed te kunnen groeien. Deze kunstmatig verhoogde helderheid gedurende de nacht wordt ook wel lichtvervuiling genoemd.

De grote lichthoeveelheid zorgt ervoor dat nachtdieren minder goed kunnen functioneren, maar bijvoorbeeld ook dat mensen minder goed slapen. Eigenlijk zorgt dit dus voor ecologische schade! Door gebruik te maken van effectieve verlichting zorg je er dus voor dat jouw bijdrage aan de lichtvervuiling tot een minimum beperkt wordt.

Functionele verlichting in je tuin

De functionele verlichting heeft veel raakvlakken met effectieve verlichting maar ook met sfeerverlichting. Dit type verlichting kan zowel voor esthetische redenen als voor functionele redenen gebruikt worden. Sommige mensen vinden het mooi om verlichting te hebben die altijd brandt of vinden het een veilig gevoel dat het huis en de omgeving altijd verlicht is.

Hoe je functionele verlichting kunt toepassen

Om je een goed beeld te geven over de toepassingen van functionele verlichting kan ik je het beste een paar praktijkvoorbeelden geven:

• In de eerste plaats wordt functionele verlichting gebruikt als decoratie om bijvoorbeeld permanent de oprijlaan, de tuin of een gebouw te verlichten. Hier wordt de functionele verlichting dan gebruikt in combinatie met sfeerverlichting.
• Functionele verlichting kan echter ook gebruikt worden om bepaalde onderdelen van de tuin een accent te geven. Veel mensen hebben in hun tuin iets bijzonders staan zoals een mooie, oude boom, een ornament, of bijvoorbeeld een bepaald gedeelte van het huis. Functionele verlichting wordt dan gebruikt om die delen van de tuin of van het huis extra uit te lichten. Zo kan er niet alleen overdag, maar ook ’s avonds of ’s nachts van deze bijzondere delen van de tuin worden genoten.
• Tot slot kun je verlichting in je tuin ook gebruiken om langer buiten te kunnen genieten. Zeker in de herfst kan het voorkomen dat de temperatuur nog aangenaam is, maar dat het al vroeg donker wordt. Steeds meer mensen kiezen ervoor om een overkapping in combinatie met bijvoorbeeld heaters of een kachel in hun tuin plaatsen, om langer buiten te kunnen zitten. Daar zijn we toch het liefst! Om echter optimaal te kunnen genieten heb je wel licht nodig. Functionele verlichting kan dan dienen om optimaal gebruik te kunnen maken van je tuin.

Sensoren en functionele verlichting

De functionele verlichting kan je gebruiken in combinatie met sensoren. In dit deel van dit artikel behandel ik twee vormen van techniek die vaak aan deze verlichting worden gekoppeld. Deze vormen zijn:

• Schemersensoren;
• Tijdklokken

Deze technische hulpmiddelen hebben beiden als doel om ervoor te zorgen dat de verlichting alleen aangaat op het moment dat het donker is. Zo hoef je niet iedere keer zelf een schakelaar om te zetten en gaat de verlichting vanzelf aan.

Het verschil tussen schemersensoren en tijdklokken

Het verschil tussen schemersensoren en tijdklokken zit vooral in de precisie. Schemersensoren geven een signaal af aan het centrale systeem op het moment dat de schemering invalt. Vervolgens schakelt het systeem de verlichting in. Het opereert dus eigenlijk autonoom en besluit zelf wanneer het tijd is om de verlichting in te schakelen. Op een donkere dag, zal dit systeem eerder aanspringen dan op een heldere en zonnige dag.

Tijdklokken opereren een stuk minder autonoom. Bij tijdklokken geef je van tevoren aan op welk moment de verlichting ingeschakeld moet worden. Deze tijden moet je dan ook met enige regelmaat aanpassen. In de zomer wordt het immers een stuk minder laat donker dan in de winter. Maar ook in de herfst en in de winter kan het moment dat de schemering invalt een aantal uur verschillen. Dit komt bijvoorbeeld omdat er een fors verschil zit tussen het begin van de herfst en de kortste dag, maar ook omdat in de herfst de wintertijd ingaat. Niet alle tijdklokken corrigeren hiervoor. Daarom moet je een tijdklok eens in de zoveel tijd bijstellen.

Schemersensoren of tijdklokken, wat is de beste keuze?

Als je nog een nieuw verlichtingssysteem in je tuin aan moet leggen, zou ik je dan ook altijd adviseren om gebruik te maken van schemersensoren. De prijs van deze sensoren is de laatste jaren zo sterk gedaald, dat je het voor het geld niet meer hoeft te laten.

Uiteraard zijn er ook bepaalde vormen van functionele verlichting die helemaal niet “intelligent” hoeven te zijn. Denk bijvoorbeeld aan een leeslamp in een overkapping. Eigenlijk wil je alleen maar deze lamp zelf bedienen en zul je ongetwijfeld de voorkeur eraan geven dat deze lamp niet zelf het moment zal bepalen wanneer deze aan en uit gaat.

Sfeerverlichting in je tuin

Tot slot de derde functie van verlichting in je tuin: als sfeermaker. Als je lekker creatief met je tuin bezig bent zul je veel waarde hechten aan je sfeerverlichting. Zoals al aangegeven heeft de sfeerverlichting veel raakvlakken met de functionele verlichting. Ik zou daar ook niet een al te hard onderscheid in willen maken. Denk maar aan het gebruik van licht voor het accentueren van mooie eyecatchers in je tuin. Een beter voorbeeld voor een sfeermaker kan ik je bijna niet geven!

Licht brengt immers ook een bepaalde sfeer met zich mee. Door de verlichting in je tuin op een juiste manier te plaatsen kun je de sfeer in je tuin verhogen. Op deze manier kun je van je tuin genieten, ook als je binnen zit.

Het is een kunst om licht in je tuin toe te passen, dat functioneel is, maar ook de juiste sfeer geeft én past bij een mooie uitstraling.

Tuinverlichting ideeën om sfeer en functionaliteit te combineren

Laat ik je inspiratie geven met tuinverlichting ideeën om sfeer en functionaliteit te combineren. Dit begint met je gedachtegang. Als je de sfeer in je tuin wilt verhogen door verlichting aan te brengen, dan is het belangrijk om een goed plan te maken. Het is daarbij een goed idee om gebruik te maken van zogenaamde zichtlijnen. Door gebruik te maken van deze zichtlijnen voorkom je dat de lampen op zichzelf staan en zorg je er juist voor dat de lampen een samenhang vormen die de sfeer in je tuin vergroten.

Een mooie samenhang door goed uitgedachte zichtlijnen

Bij een oprit zal je de lampen bijvoorbeeld achter elkaar plaatsen, de lampen vormen zo een samenhangend geheel. Optisch heeft dit tot gevolg dat de oprijlaan groter lijkt. Dit kan je bijvoorbeeld ook doen in je tuin. Als je een tuin in een rechte lijn van voren naar achteren verlicht dan zal deze tuin een stuk groter lijken.

Uiteraard zijn er ook andere manieren om de lampen een zekere samenhang te laten geven. Dit kan bijvoorbeeld door de lampen in een diagonaal te plaatsen, of juist in een cirkel. Als je bijvoorbeeld een aantal led-spots om een boom heen plaatst, dan vormen ze samen een onderlinge samenhang die de sfeer in je tuin vergroten.

Belangrijke tip: zorg niet voor teveel licht in je tuin!

Zoals het gezegde luidt: “in beperking toont zich de meester”. Dit is ook van toepassing met betrekking tot verlichting in je tuin.

Ok, smaken verschillen, laat ik dat voorop stellen, maar hoeveel sfeer heeft een tuin die verlicht is als een voetbalstadion? Dit is wat overdreven maar geeft wél aan wat ik bedoel.

Ik zou je als advies mee willen geven om niet téveel licht in je tuin aan te brengen. Het sfeerverhogende karakter van verlichting gaat vaak verloren als je teveel spots in je tuin plaatst. Dat is natuurlijk zonde. Sfeerverlichting komt vaak het best tot zijn recht als deze subtiel wordt toegepast. De lampen moeten daarom niet verblinden, maar juist een klein beetje licht geven.

Het maken van een lichtplan om tuinverlichting ideeën te visualiseren

Door middel van het maken van een lichtplan kun je tuinverlichting ideeën voor jezelf visualiseren en uitwerken. Een lichtplan is een ontwerp op papier hoe je de verlichting aan wilt brengen. Op basis hiervan kun je de lampen op elkaar aan laten sluiten en de samenhang bepalen.

Het maken van een lichtplan bestaat uit de volgende onderdelen:

• Maak een schets van je tuin. Doe dit het liefst op schaal om een goed beeld te kunnen vormen. Als je de tuin opnieuw gaat inrichten, probeer dan zoveel mogelijk de nieuwe situatie op papier te krijgen om een goed beeld te kunnen vormen.
• Bedenk wat je wilt verlichten. Neem in je gedachtegang de functie van de tuin en het doel van de verlichting mee (effectief, functioneel of sfeerverhogend).
• Bepaal het type licht dat je per element wilt gebruiken. Hierbij speelt de intensiteit en het bereik van de verlichting een zeer grote rol. Een hoge boom of ornament zal een veel hogere intensiteit moeten hebben dan de oprit of een terras.
• Bepaal de lichtrichting per element. Je kunt hierbij kiezen uit de in de grond geïntegreerde verlichting, bovengrondse armaturen, wandverlichting dat rondom, naar beneden of naar boven kan schijnen of spotjes. Vaak speelt de doelstelling van de verlichting een belangrijke keuze hierbij. Een spot met een smalle lichtbundel geeft een fel licht op een kleiner oppervlak. Als je kiest voor een brede lichtbundel krijg je vaak een zachter licht op een breed oppervlak.
• Tot slot kun je de armaturen kiezen, waarbij aspecten als het uiterlijk en het licht een belangrijke rol spelen. Kijk hierbij naar het type lichtbron, de kleur van het licht en het systeem.

Verlichting op basis van laagspanning (12 volt) is een veilige optie. Dit is belangrijk om te weten als je kinderen of huisdieren hebt. Je kunt tuinverlichting met laagspanning relatief eenvoudig zelf aanleggen. Hierop kom ik terug in mijn artikel over zelf tuinverlichting aanleggen. Als je ervoor kiest om een tuinverlichting op basis van netspanning aan te leggen, 220 volt dus, moet je dit laten plaatsen door een monteur. De kabels van je verlichting moeten minimaal 60 cm onder de grond verwerkt worden.

Het type lichtbron: led verlichting of halogeen gebruiken als tuinverlichting?

Als je ervoor kiest om tuinverlichting aan te leggen in je tuin, moet je een keuze maken tussen led verlichting of halogeen. Als je het mij vraagt, zou ik ervoor kiezen om led-verlichting in je tuin aan te leggen.

Ten opzichte van halogeen heeft led-verlichting diverse voordelen:

• Led verlichting heeft een langere levensduur en is dus duurzamer;
• Led verlichting heeft een lager energieverbruik en is dus milieuvriendelijker;
• Uiteindelijk is led-verlichting goedkoper.

De aanschaf van led-verlichting kán wat duurder zijn, maar deze investering zal zich wél terug verdienen. Er is een ruime keuze in led verlichting in zowel kleur als lichtsterkte.

Maak gebruik van de zon met Solar-verlichting

Naast led-verlichting of halogeen, kun je ook kiezen voor solar verlichting. Dit is buitenverlichting die werkt op zonne-energie. De armaturen zijn voorzien van een zonnepaneel, die zonlicht direct omzet in energie. Door gebruik te maken van oplaadbare batterijen zal deze lamp ook in de avond licht kunnen geven. Ook deze toepassing is veelvuldig te koop, echter moet je héél goed letten op de juiste prijs-kwaliteitverhouding. Niet ieder zonnepaneel is even sterk en effectief. Daarnaast zijn de batterijen erg gevoelig voor slijtage en ben je natuurlijk wél afhankelijk van de zon. Als die zich niet veelvuldig laat zien, is ook je tuin erg donker. Het is niet de betrouwbaarste optie.

De belangrijkste eigenschappen van Solar-verlichting op een rijtje:

• De verlichting is overal te plaatsen;
• Er is geen afhankelijkheid van elektriciteit (geen bedrading nodig);
• Het is een zeer veilige optie;
• Het is een milieuvriendelijke optie;
• Afhankelijk van de zon.

Tuinverlichting ideeën om sfeer en functionaliteit te combineren

Ik hoop dat ik je met dit artikel geholpen heb aan tuinverlichting ideeën. Zoals je kunt lezen is het een uitstekende manier om sfeer en functionaliteit te combineren in je tuin. Het is alleen wel belangrijk om van te voren goed te bepalen met welk doel je de verlichting gaat gebruiken en hoe je dit vorm gaat geven. Denk bij het maken van je lichtplan dan ook zeker aan de samenhang van je lichtlijnen.

Heb je behoefte aan persoonlijk advies over jouw tuinverlichting ideeën of kan ik je helpen met het maken van je tuinontwerp? Neem dan gerust contact met me op. Daarnaast kun je eens mijn gratis e-book bekijken over tuinontwerpen. Download hem hier helemaal gratis!