Een bodemonderzoek dat door een onderneming wordt uitgevoerd bestaat in de regel uit drie onderdelen. Het eerste onderdeel is het veldwerk, waarbij er representatieve monsters worden genomen. Het tweede onderdeel is het analyseren van de afgenomen monsters. Dit gebeurt in een laboratorium. Het derde onderdeel is het opmaken van het zogenaamde adviesrapport. Als je zelf een bodemonderzoek uit wilt voeren, dan gebeurt dit in de meeste gevallen om meer te weten te komen over de grond in de eigen tuin. Dit bodemonderzoek bestaat uit twee onderdelen. Je moet namelijk het soort grond bepalen voor je bodemonderzoeken daarnaast is het nodig om de pH-waarde vast te stellen. Je voert dus eigenlijk twee verschillende onderzoeken uit om zelf bodemonderzoek te doen. Hier vind je meer informatie over de stappen die je moet nemen binnen beide onderzoeken.
Het bepalen van de grondsoort, of de bodemsoort, is niet heel lastig. Binnen enkele stappen heb je dit al uitgevoerd. Je hebt hiervoor wel enkele zaken nodig. Zorg ervoor dat je een goede liniaal hebt, een emmer, een schepje, afwasmiddel, een vrij grote bak met deksel en water. Het is het makkelijkst wanneer de bak goed transparant is. Je hebt dan alles bij de hand wat je nodig hebt om dit eerste bodemonderzoek goed uit te voeren. Je kunt vervolgens de volgende stappen volgen.
Om goed uit te vinden om wat voor bodem het gaat is het belangrijk dat je alle belangrijke lagen van de bodem meepakt. Het is daarom verstandig om ongeveer twintig centimeter diep te graven met de schep en dan langs de kanten plakken aarde te halen van boven naar beneden. Deze plakken kun je in de emmer doen. Het is aan te raden om de aarde van meerdere plekken te verzamelen.
De verschillende plakken die je in de emmer hebt gedaan kunnen ook verschillende samen samenstellingen hebben. Verwijder eerst alles uit de emmer wat eigenlijk niet in de grond hoort. Denk aan bladeren van planten, aan steentjes, aan vogelveertjes en dergelijken. De test is niet goed betrouwbaar wanneer er zaken in de aarde te vinden zijn die er niet in horen. Vervolgens kun je de aarde in de emmer goed door elkaar ‘roeren’, zodat je een goed gemengd geheel krijgt.
Wanneer je een goed mengsel hebt is het zaak om wat aarde over te gooien in de (transparante) bak. Probeer de bak voor ongeveer 2/5 te vullen met aarde. Dit betekent dat de bak voor ongeveer 40 procent is gevuld als je hiermee klaar bent. Je hoeft de aarde niet aan te drukken, dus gewoon scheppen tot je ongeveer 2/5 van de bak hebt gevuld. Vervolgens doe je hier water bij. Het is handig om ongeveer 4 centimeter aan de bovenkant van de bak vrij te houden, dus vul deze niet helemaal tot de rand. Als je dit gedaan hebt laat je een paar druppeltjes afwasmiddel in het mengsel vallen en doe je de deksel op de bak. Schud de bak goed, zodat je een egaal gekleurde massa krijgt. Plaats de bak vervolgens ergens waar deze wel even kan blijven staan.
Het is belangrijk om de bak met het mengsel na het schudden ergens te plaatsen waar deze niet in de weg staat en waar er niet tegenaan kan worden gestoten. Het mengsel heeft namelijk 24 uur lang pure rust nodig. In deze periode mag het mengsel niet bewegen. In deze tijd gaan de verschillende grondsoorten namelijk naar de bodem van de bak zakken. Door de zwaartekracht zakken eerst de zwaardere aardedelen naar de bodem zakken, gevolgd door lichtere delen en deze worden weer gevolgd door de nog lichtere delen. Als het mengsel beweegt werkt het niet, dus zorg voor absolute rust voor het mengsel.
Als je 24 uur hebt gewacht dan kun je zien dat er in de bak verschillende lagen zijn ontstaan. In de meeste gevallen zie je een laag zand, een laag leem en een laag klei. Het zand ligt onderop, dan het leem en dan de klei. Met de liniaal kun je meten hoe dik de verschillende lagen zijn. Vervolgens kun je op deze manier berekenen hoeveel er precies van welke grondsoort in jouw tuin te vinden is.
Het tweede bodemonderzoek dat je goed zelf kunt uitvoeren. Dit is het bodemonderzoek waarbij de pH-waarde wordt vastgesteld. Hiervoor is het wel nodig om een test aan te schaffen. Deze zijn bij de grotere tuincentra te koop. In de meeste gevallen zijn er meerdere tests beschikbaar die op vrijwel dezelfde manier werken. De pH-waarde is minimaal 1 en maximaal 14. Hoe lager deze waarde is, hoe zuurder de grond is. Er is sprake van een neutrale pH-waarde wanneer de test 7 aangeeft. Hieronder vind je het stappenplan om met deze meest voorkomende pH-waarde test onderzoek te doen.
Het is belangrijk om op meerdere plaatsen in de tuin een monster te nemen. Het is namelijk zo dat de aarde niet overal hetzelfde hoeft te zijn. Door op meerdere plekken een monster te nemen krijg je een beter beeld. Je hoeft geen grote hoeveelheden grond uit de tijd te verzamelen. Kleine beetjes van de oppervlakte zijn prima.
Verwijder stokjes, steentjes, slakjes en alle andere zaken die niet in de grond thuishoren. Er zijn altijd wel zaken in de grond te vinden die hier niet horen. Het is belangrijk dat uitsluitend de grond zelf wordt getest bij het bodemonderzoek, dus moeten alle andere zaken uit de grond worden verwijderd. Vervolgens kun je de overige grond met elkaar mengen, zodat de grond die je uit meerdere delen van de tuin hebt gehaald goed door elkaar worden gehusseld.
In de test die je hebt gekocht tref je een buisje aan. Als je de aarde goed van alle andere zaken hebt ontdaan en door elkaar hebt gemengd kun je dit buisje met het mengsel vullen. Het is nodig om hier water bij te doen. De verhouding tussen aarde en water in het buisje is per test verschillend, maar staat altijd op de verpakking of in de handleiding aangegeven. Vervolgens moet je de bijgeleverde tablet ook in het buisje stoppen, bij het mengsel van aarde en water, waarna je even goed moet schudden met het buisje.
In eerste instantie zie je niet anders dan slappe modder in het buisje. Geen paniek, want dit verandert. De aarde zakt namelijk weer naar beneden in het buisje, waarna het water daar bovenop weer wat meer helder wordt. Uiteindelijk krijgt dit water een bepaalde kleur en deze kleur geeft de pH-waarde aan. Bij de test zit een legenda met de mogelijke kleuren die je te zien kunt krijgen. Door de kleur van het water te vergelijken met de kleuren op de kaart kun je precies aflezen wat de pH-waarde van de bodem in jouw tuin is.