Hout kloven: wat is de beste manier en waar moet je op letten?

Peter Mecklenfeld
29 november 2018

Bij hout kloven splitst je stukken hout in kleinere stukjes. Als je in de herfst en winter veelvuldig je houtkachel wilt gebruiken, moet je ervoor zorgen dat jouw houtopslag voldoende gevuld is met geschikt haardhout. Je kunt je houtvoorraad aanvullen door naar de winkel te rennen en hout te kopen, maar in veel gevallen ligt je houtvoorraad letterlijk voor het oprapen! Natuurlijk, je zult je hout moeten kloven, maar dat is zeker geen lastige klus. In deze blog vertel ik je hier alles over en laat ik je zien wat de beste manier is om hout te kloven:

Het is natuurlijk heerlijk om gedurende de frissere maanden lekker bij je houtkachel te zitten. De kachel geeft een heerlijke warmte af en zorgt voor een gezellige sfeervolle setting. Het is wel belangrijk dat je zorgt voor voldoende voorraad aan houtblokken. Op een gezellig avondje brandt echt wel een redelijk aantal blokken op. Het zal je toch niet gebeuren dat je sfeervolle avond als een letterlijk “nachtkaarsje uitgaat” omdat je door je blokken heen bent? Op dat moment kun je niet zomaar even met je bijl je tuin in rennen op zoek naar iets brandbaars en wel om vier belangrijke reden:

  • Je buren zullen zich rot schrikken als ze je met je bijl zien rennen;
  • Niet alle materialen zijn geschikt voor in een houtkachel (zelfs niet iedere houtsoort);
  • Het hout moet van de juiste afmeting zijn om veilig te kunnen branden;
  • Het kloven van hout moet wel veilig gebeuren om niet je gezellig avondje op een andere locatie te eindigen.

Welk haardhout is geschikt voor een houtkachel?

Veel mensen denken dat een houtkachel geschikt is om al het beschikbare hout in op te branden, tot aan de sinaasappelkistjes en het ouderwetse rieten mandje aan toe.

Helaas, dat is zeker niet waar!

Als je het verkeerde hout in je houtkachel steekt, kan dit zelfs gevaarlijk zijn!

Het is niet verstandig om behandeld hout, spaanplaat, multiplex of oud papier in je houtkachel te verbranden. Hier kunnen namelijk stoffen bij vrijkomen die schadelijk zijn voor je gezondheid.

Het beste hout voor een houtkachel is loofhout. Loofhout wordt ook wel hardhout genoemd, maar dat zegt niets over de hardheid van het hout. Dit hout zal prima branden in jouw houtkachel. Dit hout heeft dan ook absoluut de voorkeur boven naaldhout. In naaldhout zit namelijk vaak hars, wat bij loofhout niet het geval is.

Tot slot is het belangrijk dat het hout droog is. De term “drooghout” moet je overigens niet té letterlijk nemen. Hout dat volledig droog is zul je niet tegenkomen. Droog hout bevat tussen de 12% en de 20% vocht. Dit is natuurlijk lastig vast te stellen, maar je kunt vrij eenvoudig vaststellen welk hout geschikt is en dus vanavond nog de kachel in kan. Dit hout heeft loszittend schors en scheuren. Je kunt je voorraad hout dan ook het beste (binnen handbereik) opslaan in een overdekt houthok om te voorkomen dat het hout té nat wordt om op het moment dat jij het wenst te gebruiken.

Houtsoorten

Er zijn natuurlijk diverse voorbeelden van loofbomen waarvan het hout geschikt is om te branden. Je kunt hierbij onder andere denken aan:

  • Berk;
  • Beuk;
  • Buxus;
  • Eik;
  • Esdoorn;
  • Hulst;
  • Iep;
  • Kastanje;
  • Linde;
  • Populier;
  • Wilg;
  • De meeste fruitbomen.

Daarnaast is het hout van diverse struiken zeer goed bruikbaar. Denk hierbij aan struiken zoals de meidoorn. De takken van deze struiken zijn vaak iets dunner, maar goed te gebruiken als aanmaakhout. Als je de omgekeerde (Zwitserse) stookmethode toepast, die we ook kennen als de “top-down methode”, heb je niet alleen je houtblokken nodig maar ook je aanmaakhout.

Wat heel handig is, is dat je veel van deze loofbomen nét in het najaar moet gaan snoeien of al gesnoeid moet hebben. Als je dan toch hiermee bezig bent, kun je meteen je voorraad haardblokken aanleggen zodat je er letterlijk warmpjes bij zit gedurende deze donkere dagen.

Wil je weten welke bomen je moet snoeien in het najaar?

Lees dan het artikel dat ik geschreven heb over welke bomen je moet snoeien in het najaar en waarom dit zo belangrijk is.

Hout kloven: waar moet je op letten? 

Zoals ik al aangaf, is het belangrijk dat je over een voldoende voorraad hout beschikt. Dit hout moet natuurlijk wel van de juiste afmeting zijn. Om dit te realiseren kun je twee dingen doen:

De weg van de minste weerstand lijkt de optie dat je in je auto stapt en bij de winkel één of meerdere zakken hout aanschaft. Dit is natuurlijk een duurdere oplossing en je moet hiervoor wél de deur uit. Daarnaast is het de vraag of dit wel de weg van de minste weerstand is. Je moet in het najaar toch je tuin snoeien en wat ga je dan met dat hout doen? Als je geschikt hout voor je houtbrander hebt, dan kun je het net zo goed gebruiken toch?!

Als je gaat snoeien en je voorraad hout voor je houtbrander gaat aanvullen moet je dit wel op de juiste (en vooral veilige) wijze doen. Er zijn een aantal belangrijke zaken waar je rekening mee moet houden bij het kloven van hout:

  • De keuze voor het juiste gereedschap;
  • De staat van je gereedschap;
  • De veiligheid van de mensen om je heen;
  • De juiste techniek van het kloven van hout;

Wanneer kun je het beste hout kloven?

Het is raadzaam vlak na het snoeien of zagen van een boom zo snel mogelijk hout te kloven. Op dat moment is het haardhout nog vers en nog niet ingedroogd. Hoe langer je wacht met het kloven van hout, des te taaier worden de houtvezels tijdens het drogen van hout. Hierdoor maak je het jezelf moeilijker, want je kunt dan minder snel hout kloven. Dit wil je toch niet?

Het gekloofde hout droogt voornamelijk sneller in op plekken, waar het haardhout is doorgezaagd of gespleten met een bijl. Hierdoor drogen korte en kleine stukjes hout sneller in dan lange en grote houtblokken. Daarom raad ik aan om hout pas op klooflengte te maken vlak voordat je begint met het kloven van hout.

Wil jij uiteindelijk kunnen genieten van een warm vuurtje van de houtkachel? Dan is het zaak om vervolgens het gekloofde hout zorgvuldig op te bergen in een houtopslag. Dit wordt ook wel een houthok genoemd en je kunt zo’n houtopslag gemakkelijk maken in 12 stappen. Let op! Je kunt pas hout stoken zodra het hout ongeveer anderhalf tot 2 jaar droog is opgeslagen in een houthok.

Welk gereedschap gebruik je voor het kloven van hout? 

Als je hout wilt gaan kloven is de keuze voor goed gereedschap van groot belang.

Je creëert voor jezelf een erg onveilige situatie als je met het verkeerde gereedschap aan het werk gaat. Het juiste gereedschap hangt af van het karakter van de klus en hoeveel en hoevaak je deze klus moet uitvoeren.

Eenvoudig gezegd: als je een groep van grote bomen moet snoeien en het hout hiervan moet kloven, ga je niet met een simpele zaag aan de gang en als je een paar takken van een kleine struik moet kortwieken en gereedmaken als aanmaakhout voor je houtbrander heb je geen kettingzaag nodig.

Je hebt grofweg de keuze uit het volgende bosbouwgereedschap:

  • Kettingzagen;
  • Handzagen;
  • Hakbijlen of kloofbijlen;

Hout kloven met een kettingzaag? 

Je kunt een kettingzaag gebruiken voor het kloven van hout, maar het is wel grof geschut. Kettingzagen gebruik je eigenlijk meer voor het snoeien van grotere takken. Het is ook eigenlijk meer professioneel gereedschap maar voor de volledigheid wil ik deze optie wel even benoemen.

Als je op zoek gaat naar een kettingzaag heb je diverse opties. Je kunt kiezen uit kettingzagen met een benzine- of elektromotor, pneumatische kettingzagen die gebruik maken van perslucht aandrijving, hydraulische kettingzagen die gebruik maken van oliedruk aandrijving of accu kettingzagen.

Hout kloven met de hand met behulp van een handzaag?

Je kunt ook hout kloven met de hand ook kiezen voor een handzaag om hout te kloven, maar dat is wel een arbeidsintensieve oplossing en wat mij betreft ook niet de veiligste keuze. Ook een handzaag gebruik je immers vooral voor het snoeiwerk en minder voor het kloofwerk. Ik neem deze optie wel even mee omdat je misschien géén speciaal kloofgereedschap wilt aanschaffen als je een paar blokjes wilt kloven, bijvoorbeeld omdat je eens per jaar naar een vakantiehuisje gaat.

Er zijn diverse keuzemogelijkheden met betrekking tot de vertanding van de zaag. Hoe grover het zaagwerk, hoe meer tanden je nodig hebt per inch. Voor het grovere werk, zoals het kloven van hout is een zaag met 3,5 tot 7 tanden per inch vaak zeer geschikt. Daarbij kun je het beste kiezen voor een zaag met een schaaf-trek vertanding of een keep vertanding.

Het is verstandig om te kiezen voor een zaag met een comfortabele handgreep. Een zaag met een ergonomisch gevormde handgreep werkt niet alleen erg prettig, maar ook veilig.

Houten kloven met bijl: wat zijn de verschillen tussen hakbijlen of kloofbijlen? 

Je kunt wat mij betreft veel beter een bijl gebruiken om hout te kloven. Als je de bijl op een juiste manier gebruikt is het een effectieve oplossing. Je kunt hiervoor een hakbijl of een kloofbijl gebruiken.

Een kloofbijl is een bijl met een stalen wig die bevestigd is op een houten steel. Deze bijl heeft een wat langere steel dan een hakbijl. Je moet deze bijl dan ook met twee handen gebruiken. Een kloofbijl heeft een aan beide zijden geslepen lemmet en een relatief spitse snijhoek. Hierdoor zal de bijl makkelijk de houtvezels binnen kunnen dringen. Een hakbijl heeft een korter handvat en is lichter van gewicht. Deze bijl is uitstekend geschikt om wat kleinere hoeveelheden en middelgrote stukken hout te kloven.

Om veilig te werken is het belangrijk dat je een bijl aanschaft die past bij je lichaamslengte. De juiste lengte van een bijl kun je eenvoudig uitmeten door de bijl met gestrekte arm bij de kop vast te houden en te kijken tot waar de steel reikt. De steel van de juiste maat bijl reikt tot in je oksel.

Er zit zeer veel verschil in kwaliteit in de diverse bijlen. In dit geval zou ik aanraden om hier niet teveel op te bezuinigen als je regelmatig hout moet kloven. Daarnaast is het belangrijk om je gereedschap goed te onderhouden. Een scherpe bijl werkt veel makkelijker en zelfs veiliger. Een botte bijl schampt immers veel eerder af waardoor je jezelf veel sneller kunt verwonden.

Controleer voordat je aan de gang gaat altijd of de kop van de bijl goed vast zit en of je om je heen een veilige werkruimte hebt en zorg dat je handschoenen draagt die goede grip geven. Daarnaast is het belangrijk om een goede veiligheidsbril te dragen en het liefst schoenen met stalen neuzen.

Een kloofmachine om makkelijk hout te splijten

Je kunt hout kloven met een machine, ook wel een kloofmachine genoemd. Als je veelvuldig hout gaat kloven, is een kloofmachine echt een ideale oplossing. Een kloofmachine neemt jou immers veel werk uit handen. Het hanteren van een kloofmachine is veel minder arbeidsintensief dan hout kloven met een bijl. Je hebt hiervoor veel minder kracht nodig en ….. je hebt veel minder kans op spierpijn na de klus, dat is ook wel belangrijk toch?

Een kloofmachine is uitstekend geschikt om makkelijk hout te splijten. Zo’n machine is eenvoudig en op een zeer veilige wijze te gebruiken. Er zijn verschillende soorten kloofmachines. Het eerste onderscheid is te vinden in de aandrijving. Er zijn kloofmachines met een elektromotor, een benzine- of dieselmotor of kloofmachines met aftakas aandrijving.

Daarnaast is er een onderscheid tussen een staande- en een liggende kloofmachine. Een verticale kloofmachine is uitstekend geschikt voor eigenaren van een houtkachel die af en toe een paar houtblokken willen stoken. Het haardhout wordt met een simpele handeling in een wig gespleten. De horizontale kloofmachine is juist meer geschikt voor professioneel gebruik of mensen die de hele winter door de haard aan hebben om hun huis te verwarmen. Bij deze optie wordt het hout door een drukplaat tegen het mes geschoven.

Er zijn verschillende soorten kloofgereedschap verkrijgbaar. Je kunt kiezen uit een eenvoudige kloofwig, een kloofkruis of een kloof krans om het hout in respectievelijk 2, 4 of meerdere (6 of 8) stukken te verdelen. Daarnaast is de kloof lengte en de kloofkracht van de kloofmachine wel even iets om op te letten bij de aanschaf.

Tot slot nog 6 handige tips voor hout kloven:

  • Kies een logische, vrije en stabiele plek om je klus te verrichten;
  • Zorg voor een ergonomisch goede werkhoogte;
  • Gooi het gekloofde hout meteen in de kruiwagen om dubbel werk te voorkomen;
  • Vers hout is het makkelijkst te kloven. Wacht dus niet te lang met deze klus;
  • Neem op tijd even pauze om concentratieverlies te voorkomen;
  • Plaats het gekloofde hout onder een afdak maar sluit deze plek niet volledig af. De wind kan hierdoor nog steeds een positieve invloed hebben op het drogingsproces van hout dat niet helemaal voldoende droog is.

Voordat je lekker naar binnen gaat om je houtkachel eens even flink op te stoken, wil ik je graag op een ander zeer belangrijk artikel wijzen, dat ik geschreven heb over het branden van houtkachels.

Wist je dat de brandweer in Nederland een paar duizend keer per jaar moet uitrukken voor schoorsteenbranden? Dit is vooral het geval bij harde wind. De oorzaak van deze branden is echter niet de wind, maar het gebruik van de houtkachel in combinatie met het onderhoud aan het rookkanaal.

Je kunt op een eenvoudige wijze dit een schoorsteenbrand voorkomen. Hoe je dit kunt doen, lees je in dit artikel.

Wat is voor jou de beste manier om snel hout te kloven?

Ik zou het leuk vinden als je dat hieronder laat weten in een reactie en waarom dit voor jou het beste werkt.

Tot slot heb ik ook nog een leuke weggever voor je: mijn gratis Tuinideeën Gids. Dit is een gids bomvol inspiratie voor je eigen tuin. Download hier de Tuinideeën Gids.