Tuintrends van het seizoen, en waarom deze wél relevant zijn…

10 januari 2022

Als je me al een tijdje volgt, weet je hoe ik over tuintrends denk. Ik ben niet degene die met je gaat delen wat de trends van het moment zijn. Ik kijk naar verschuivingen van wensen en gebruiksgemak en hoe de markt zich ontwikkeld op een creatieve manier. Dat zijn in mijn ogen de innovaties en trends die er toe doen. Dit is het verschil tussen trendy en trends. Trends maken tuinen beter, moderner en hedendaags. Trendy zijn de dingen die het meest in het oog vallen. Dit zijn de elementen die ieder seizoen wisselen en de sfeer van het moment bepalen. Hier is niets mis mee, maar ik wil je graag bewust laten nadenken over de verschillen. Ik raad je bijvoorbeeld niet aan om een tuin te gaan ontwerpen aan de hand van ‘trendy trends’ van dit moment. Ik nodig je uit om te kijken naar de trends die zich ontwikkelen en een heel mooi uitgangspunt kunnen bieden voor jouw nieuwe tuinplan.

Voor dit seizoen heb ik de belangrijkste tuintrends in kaart gebracht en ik licht ze uit aan de hand van mijn eigen visie.

Daar zitten we dan. Het is maart 2020 als de overheid besluit om ons land grotendeels op slot te gooien. Op moment van schrijven is het medio december 2020 en heb ik net als alle Nederlanders een bijzonder jaar achter de rug. December is de maand om te reflecteren en vooruit te kijken naar wat een nieuw jaar ons gaat brengen. Doorgaans kan ik altijd wel een goede inschatting maken. Maar nu? Wat staat ons te wachten? Worden we het Covid-19 virus de baas binnen afzienbare tijd of blijft deze narigheid nog voor een veel langere periode aan ons kleven? We weten het niet en dat maakt het voor velen van ons onzeker.

We zijn het afgelopen jaar meer thuis geweest dan ooit tevoren. De meesten van ons hebben ook veel meer uren in de tuin doorgebracht. Wat is het toch een zegen om een tuin te hebben. Zelf kan ik het me niet voorstellen hoe het is om in quarantaine te zitten in een appartement op zes hoog zonder dakterras of balkon. Nu ben ik het gewend om ruimte om mij heen te hebben, maar ik weet bijna zeker dat veel mensen in deze tijd graag een buitenplek hadden gehad.

Ik zie al jaren een verschuiving plaatsvinden in de hedendaagse tuinen. Jaren geleden zagen we dat er massaal overkappingen in de tuin werden gebouwd. Eerst waren dit nog vier palen met een waterdicht dak, later werd dit uitgebreid met kachels, haarden en zelfs met de meest complete en luxe buitenkeukens.

Hoe komt dit eigenlijk? Dit heeft niet zozeer te maken met productontwikkeling vanuit de markt. Het begint een stap eerder. Het heeft te maken met onze levensstijl waar later innovaties voor ontwikkeld worden. We zijn vaker en langer gebruik gaan maken van onze tuin. De overkapping is hiervoor een fantastische oplossing gebleken en een buiten kachel of haard zijn hiervan een logisch gevolg.

Als we dan toch meer buiten zijn en droog kunnen zitten is het ook geen slecht plan om naast het barbecueën lekker onze maaltijden buiten te nuttigen. Het gevolg daarvan is weer dat we de afgelopen jaren veel meer faciliteiten zijn gaan toepassen om ook buiten gaan koken.

Tuintrends zijn een logisch gevolg van onze levensstijl. Het is aan ondernemers, architecten en vakmensen uit de branche de taak om hier passende oplossingen voor te bedenken en in de praktijk te brengen. Met heel veel plezier en ook trots zie ik dat wij als Nederlanders (en Belgen) hier uitermate goed in slagen. Ik zie prachtige ontwikkelingen voorbij komen van collega tuinarchitecten, -hoveniers, -fabrikanten en verwante bedrijven die een echte visie hebben. Dit maakt het voor mij ook vrij gemakkelijk om onderscheid te maken tussen bedrijven. Met alle respect voor iedereen die probeert een steentje bij te dragen in de markt. Je hebt altijd mensen die voorop lopen, mensen die volgen en mensen zonder visie die maar wat doen.

Tuintrends 2021

Ik wijk een beetje af, maar ik wil je graag laten inzien waar tuintrends vandaan komen en hoe ze zich ontwikkelen. Het coronavirus heeft ervoor gezorgd dat een aantal trends zich versneld ontwikkelen. Dat is niet goed of fout, maar het is wel goed om hier extra aandacht aan te besteden zodat jij als lezer zich hier bewust van bent.

Daarnaast speelt klimaatverandering een belangrijke rol. Het is vaker en langer warm en daar zoeken we oplossingen voor. Het kan daarentegen ook enorm regenen in korte tijd. De afgelopen jaren zien we hier een structurele verandering in en dat maakt dat we beter moeten kijken naar toekomstbestendige oplossingen.

Laten we uitzoomen en kijken naar de hedendaagse tuin. Welke trends hebben zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld en wat gaan ze betekenen voor het tuinseizoen 2021?

Multifunctioneel buitenleven
Optimaal gebruiksgemak
Jaarrond en 24 uur per dag
Klimaat adaptief
Verschillende kamers
Contrasten
Verbinding met de natuur
Thuiswerken

Multifunctioneel buitenleven

De hedendaagse tuin is multifunctioneel. Afhankelijk van de leeftijd van de tuineigenaren kunnen functies worden verdeeld in de beschikbare ruimte. We willen de tuin vooral kunnen gebruiken om te genieten en te ontspannen na een drukke dag. Daarnaast zien we dat er verschillende thema’s terugkomen en dat het zogeheten loungegedeelte een andere plek krijgt dan de plek om buiten te koken en voor eten en drinken.

Andere thema’s die we daar aan toe kunnen voegen zijn bijvoorbeeld wellness, een speelplek voor de kinderen en natuurlijk opslag van spullen.

Optimaal gebruiksgemak

Doordat onze wensenlijst steeds uitgebreider wordt, vraagt dit om extra aandacht en creativiteit van de ontwerper. Het is nog altijd de kunst om een tuinontwerp in balans te houden zonder dat het ten koste gaat van optimaal gebruiksgemak. Daarmee bedoel ik dat de thema’s die terugkomen in het ontwerp niet 100% leidend zijn. Je kunt nog zoveel aandacht besteden aan de thema’s, er kan nog steeds complete disbalans ontstaan in de tuin. Looproutes en verbindingen blijven enorm belangrijk omdat we ons anders gaan ergeren. De weg van A naar B moet logisch zijn en het is belangrijk om thema’s op de juiste posities te zetten.

We zoeken naar een stijlvol ontwerp dat praktisch is ingericht. Een simpel voorbeeld hiervan is dat we de afvalcontainers niet zo ver mogelijk weg willen zetten om vervolgens iedere dag deze afstand te moeten overbruggen. Dat klinkt aan de voorkant als een klein ding, maar in de praktijk ervaren mensen dat dit tot grote ergernis kan leiden. Juist deze praktische zaken vragen om aandacht. We willen in een mooie tuin altijd terug kunnen grijpen naar optimaal gebruiksgemak.

Jaarrond en 24 uur per dag

In de introductie heb ik al uitgelegd wat de ontwikkeling is geweest van bepaalde trends en dat deze van grote invloed zijn op hoe wij tegenwoordig onze tuin gebruiken en ervaren. In de volksmond wordt het tuinseizoen nog vaak afgedaan tussen maart en december. De winter is ondergeschikt en de periode waarin de tuin in rust verkeert.

Dit is in zekere zin ook waar, maar er zijn zoveel mogelijkheden om de tuin te benaderen vanuit een ander perspectief. Wat nou als we rekening houden met een jaarrond sfeerbeeld. En dat zelfs 24 uur per dag? Deze verschuiving zie ik echt als een trend die zich doorzet.

Laten we tuinverlichting als voorbeeld nemen. Deze nichemarkt heeft zich de afgelopen jaren enorm ontwikkeld. Verlichting is een steeds belangrijker onderdeel geworden van het tuinplan en wordt door professionals bijna altijd aangeboden bij de consument.

Verlichting heeft altijd al dezelfde functies gehad, maar omdat we het nu meer toepassen krijgen deze functies ook meer aandacht. Verlichting kan o.a. dienen voor:

Functionaliteit
Sfeer
Veiligheid

Dit zijn de drie belangrijkste functies van verlichting en deze kunnen heel goed samen worden toegepast met de innovaties in de markt. Met de ontwikkeling van domotica, appbesturing en automatisering zijn verlichtingssystemen eigenlijk onmisbaar geworden in iedere tuin. De aanschaf en installatie vraagt om een investering (meestal tussen de 5-10% van de totale investering in de tuin), maar vanwege het lage energieverbruik is dat voor de meesten geen reden meer om geen verlichting toe te passen in de tuin.

Een ander voorbeeld van hoe we een ‘mooie wintertuin’ kunnen creëren, kunnen we terugbrengen naar het beplantingsplan. Wintergroene plantsoorten kunnen een prachtige basis vormen in combinatie met siergrassen en schermen van uitgebloeide vaste planten.

Vooral dat laatste wil ik graag extra onder de aandacht brengen. Nederland is een opgeruimd land. En dat zien we doorgaans ook terug in tuinen. Massaal worden tuinen gesnoeid in het najaar onder de noemer van een ‘winterbeurt’. Nu is er helemaal niets mis met een winterbeurt maar ik denk dat we wat zijn doorgeslagen. Waarom snoeien we zoveel in de winter, terwijl het een prachtig beeld kan geven als we de structuren van de plant kunnen laten staan?

Dat geldt ook voor siergrassen. De niet wintergroene varianten geven in veel gevallen een prachtig winterbeeld. Ze verkleuren maar houden hun groeivorm vast waardoor er een andere dynamiek en beleving ontstaat in de tuin.

Door bewust te kijken naar het winterbeeld van de tuin nodigt het ook uit om de tuin in de winter actief te blijven gebruiken. Waarom organiseren we geen winterbarbeque bij een knisperend vuurtje? Of zorgen we voor een sfeervol uitzicht vanuit de jacuzzi of hottub?

Klimaat adaptief

Bij nieuwbouw krijgen we de opdracht om het hemelwater dat via de woning vrijkomt in de tuin te houden en te verwerken. Ook in bestaande situaties wordt er steeds vaker van ons verlangd om hier zelf een oplossing voor te vinden, maar dat is in veel gevallen makkelijker gezegd dan gedaan. We hebben in ons land verschillende ondergronden waarbij klei en leem de minst waterdoorlaatbare zijn. Velen onder ons zullen dit herkennen en hier ook de gevolgen van ondervinden.

In nieuwbouwwijken wordt de verwerking van hemelwater steeds belangrijker en gelukkig zie ik positieve ontwikkelingen waarbij er vanuit de gemeente wordt meegedacht naar een plek om het water te verzamelen. Hoewel we ook met uitdagingen te maken hebben als hoogteverschillen en een eigen verantwoordelijkheid tot het financieren hiervan, zie ik wel dat er langzaam meer bewustwording komt voor dit onderwerp.

Mensen die in de afgelopen tien jaar een nieuwe woning hebben gebouwd hebben hebben hier ongetwijfeld mee te maken hebben gehad en ondervinden hier misschien nog steeds hinder van.

Met deze inleiding wil ik graag de tuintrend ‘klimaat adaptief’ onder de aandacht brengen. Het is nu immers een feit dat we zelf verantwoordelijk zijn geworden voor de verwerking van hemelwater op ons eigen terrein. Het is aan de ontwerper en uitvoerende om hier in mee te denken. Wij als ontwerpstudio en hoveniersbedrijf zijn hier al een aantal jaren actief mee bezig en stellen dit thema ook centraal in onze visie. Hemelwater kunnen we op twee manieren verwerken, namelijk:

Zichtloos
Zichtbaar

Het zichtloos verwerken van hemelwater is iets waar we al wat langer bewust mee bezig zijn. Denk aan het ondergronds verwerken van infiltratie waarbij het water tijdelijk wordt opgeslagen en langzaam wordt afgegeven in de bodem. Een andere optie is om ondergronds een opslagtank te plaatsen met een pompinstallatie om het water ook opnieuw te gebruiken. Beide systemen zijn voortgekomen uit een duurzame gedachte en zullen in de toekomst ook steeds vaker worden gebruikt. Echter, deze systemen kunnen nadelig zijn op slecht waterdoorlaatbare ondergronden of kunnen als kostbaar worden ervaren. Daarom wil ik graag aandacht vragen voor de zichtbare manier.

Hemelwater kunnen we ook bovengronds opvangen in een opslag die opgenomen is in het tuinontwerp. De circulatie van water in de tuin geeft een prachtige beleving en is tevens duurzaam. Deze manier van denken kan zowel in een grote als kleine tuin worden toegepast. Het heeft vooral te maken met de eerste insteek. We moeten open gaan staan voor dit soort innovaties om er vervolgens ruimte voor te kunnen (mogen) creëren in het tuinplan.

De andere kant van het klimaat wil ik ook graag nader uitlichten. De laatste jaren zien we dat we te maken krijgen met langere periodes van warmte. We zien in de markt ook een toename van het aantal aanvragen voor zwembaden en zwemvijvers of andere oplossingen om verkoeling en plezier te beleven van de warme periodes.

Niemand kan in de toekomst kijken maar het is hoogstwaarschijnlijk dat deze verschuiving structureel zal zijn en dat de vraag naar verkoeling steeds verder gaat toenemen. Een plek voor verkoeling hoeft niet altijd gepaard te gaan met water maar kan ook anders worden opgelost door te werken met een overkapping of door bomen te planten die vervolgens voor verkoeling zorgen.

Het klimaat verandert en dat vraagt om creatieve oplossingen in de tuin. Laten we hier bewust van zijn en blijven de komende jaren zodat we hier rekening mee kunnen houden in onze eigen tuin.

Verschillende kamers

Omdat we te maken hebben met een multifunctionele tuin wordt het een grotere uitdaging om dynamiek en beleving aan te brengen. Hoe zorg je voor sfeer in het ene deel van de tuin en wil je tegelijkertijd uitgenodigd worden (nieuwsgierig geraken) om naar een andere plek in de tuin te gaan?

Verschillende kamers creëren kan hiervoor een mooie oplossing zijn. Letterlijk vertaald betekent het dat je unieke ruimtes maakt in een groter geheel. Door niet in een opslag te zien wat er zich in de tuin afspeelt ontstaat er een mate van nieuwsgierigheid en blijft het uitnodigen om ook eens van plek te wisselen.

Tegelijkertijd wil ik erop hameren dat het niet noodzakelijk is om te veel verschillende kamers te maken. Helemaal niet in een wat kleinere tuin, want op deze manier raakt het ontwerp snel uit balans. De praktijk wijst uit dat we het merendeel van de tijd gebruik maken van één plek. Een tweede terras kunnen we vaak nog wel verklaren en verantwoorden maar het is absoluut niet noodzakelijk om overal plekken te maken om te kunnen zitten. In mijn ogen kan deze ruimte ook anders worden ingericht om de tuin een groenere en sfeervolle uitstraling te geven.

Contrasten

Welke materialen ga je gebruiken en in welke kleur? Deze vragen komen op je af als de plattegrond van het tuinontwerp gereed is. Ik raad je aan om de materialen zoveel mogelijk in het echt te gaan bekijken. Alleen online of vanuit een catalogus geeft vaak een vertekend beeld omdat er teveel factoren zijn die de uitstraling beïnvloeden en waardoor je de keuze niet bewust maakt.

Als het gaat om kleurgebruik van materialen is het mijn persoonlijke visie om rustige aardekleuren toe te passen. Denk daarbij aan de kleuren wit, grijs, bruintinten en kleuren die hier dichtbij liggen. Dit zijn tijdloze kleuren die een natuurlijke uitstraling hebben. De meeste materialen zijn ook ontwikkeld in deze kleuren, maar het zijn de afwijkende varianten die er het eerst uitspringen waardoor het verleidelijk is andere keuzes te maken.

Let op! Het hoeft niet persé een verkeerde keuze te zijn, maar uit ervaring weet ik dat mensen niet bewust kiezen voor meer opvallende kleuren of patronen. Als je 100% achter deze keuze staat is het helemaal goed en kun je prachtige dingen creëren. Ik wil alleen voorkomen dat je deze keuzes onbewust maakt en er later op terugkomt omdat je je hebt laten (af)leiden door ‘trendy trends’.

De basis van de tuin mag in aardekleuren. Contrasten maak je bijvoorbeeld met deze trendy producten maar vooral ook met groentinten. Ongeacht het budget ben ik er van overtuigd dat het eindresultaat beter zal zijn door een contrast aan te brengen tussen een voordelig materiaal met groen dan wanneer je geen contrast aanbrengt en kiest voor het duurdere materiaal.

Ik wil deze vergelijking maken om jouw te laten inzien dat het niet alleen gaat om de keuze voor een bepaald materiaal maar dat de combinatie van materialen en groen het eindresultaat veel sterker bepaald.

Tip! In mijn visie werken we zoveel mogelijk met tijdloze kleurtinten tenzij de keuze bewust anders is. Wil je toch graag afwijkende patronen of kleuren? Overweeg dan eerst of je dit zou kunnen toepassen in losse of verplaatsbare elementen of decoratie. Dat maakt dat je het bestaande geheel altijd intact kunt laten en de tuin kunt laten veranderen met de seizoenen en mee kunt liften op de tijdgebonden trends. En vergeet naast de seizoenen ook niet de contrasten tussen dag en nacht:

Vergroening en verbinding met de natuur

Zoals je al hebt kunnen lezen, maak je de meeste contrasten door groen toe te passen in de tuin. Groene elementen in de vorm van bomen, planten of gazon zijn allesbepalend voor de sfeer en de uitstraling van de tuin. Het geeft zoveel meer aan je tuin dat het ondenkbaar is om geen groen toe te passen in de tuin.

De tuin van de toekomst zal ook steeds meer verbonden zijn met de natuur en het omliggende landschap. Duurzame ontwikkelingen spelen hierbij een belangrijke rol. Als land staat vastgelegd dat we bepaalde doelstellingen moeten behalen op gebied van o.a. co2 uitstoot en daar worden weer regels voor opgesteld waarmee het bedrijfsleven rekening dient te houden. Het gevolg daarvan is weer dat er wordt gekeken naar meer duurzame methodes en het vermijden van uitstoot.

Grondstoffen zullen vaker dichterbij worden gezocht en methodes worden duurzamer. Dit gaan we terugzien in het aanbod materialen. Datzelfde geldt voor de keuze voor bepaalde planten. Inheemse beplanting die bijdragen aan het ecosysteem en de keuze om materialen te gaan hergebruiken zullen de tuin meer verbinden met de natuur.

Het is een trend waar we niet omheen kunnen maar waar jij als eindgebruiker wel invloed op hebt. Wees ruimdenkend en laat je adviseren over deze mogelijkheden. Vergroening en duurzame keuzes hebben namelijk niets te maken met de stijl van de tuin. Door vergroening, duurzaamheid en stijl met elkaar te combineren ontstaan er al jaren fantastische tuinen en dit zal zich de komende jaren nog sterker gaan ontwikkelen.

Thuiswerken

Aandacht voor een trend die het coronavirus er versneld heeft doorgedrukt. Thuiswerken is het nieuwe werken. Veel van ons hebben het afgelopen jaar ervaren hoe dit is. Aan de ene kant de voordelen zoals het vergroten van de productiviteit door niet telkens te worden gestoord of afgeleid te worden door collega’s en anderzijds het besparen van tijd door niet minder te hoeven reizen.

Veel ondernemers zullen in thuiswerken geen tijdelijke oplossing zien, maar gaan het structureel inpassen in de cultuur van het bedrijf. Er vanuit gaande dat dit de bedrijfsresultaten en werkgeluk vergroot en als bijkomend voordeel dat er op een positieve manier wordt bijgedragen aan het milieu omdat er minder onnodig wordt gereisd.

Echter, thuiswerken heeft ook nadelen. We kregen er plotseling mee te maken en werden gedwongen om het kantoor te verplaatsen naar de woonkamer, keuken, slaapkamer of zolder. Want laten we eerlijk zijn… De meesten van ons waren hier niet op voorbereid, toch?

We werden wel fysiek vrijgesteld van collega’s die ons uit de focus brachten. Nu hebben we te maken met ons eigen gezin binnen een straal van 15 meter, joelende stofzuigers, wasmachines en tal van andere factoren die de productiviteit en focus niet bepaald ten goede komen.

Thuiswerken zal vanaf 2021 structureel gaan toenemen als we de cijfers blijven vergelijken met de jaren voor 2020. Ik heb dit zelf al eerder ervaren toen ik in 2013 mijn kantoor ingebouwde in onze nieuwbouwwoning. Het gevolg was dat het voelde alsof ik woonde in mijn kantoor in plaats van dat ik werkte in mijn huis. Niet echt een fijne situatie waarbij de balans tussen werk en privé ver te zoeken was.

Ik besloot dat dit anders moest en heb toen een tuinkantoor gebouwd achterin de tuin tussen de schuur en veranda. Op het moment van schrijven zit ik ook in alle rust, uitkijkend op de tuin te werken aan de tuintrends voor 2021.

Ik besef als geen ander dat een kantoor zoals ik dat heb geïntegreerd niet voor iedereen de juiste oplossing is vanwege een gebrek aan ruimte. Anderzijds is traditioneel bouwen een kostbare ingreep en vraagt het om een nauwkeurige inpassing in de tuin.

Ter inspiratie wil ik je graag kennis laten maken met onze eigen innovatie. Zie hieronder mijn eigen Floradesk tuinkantoor; de kant-en-klare oplossing waarbij thuiswerken voortaan mogelijk is in alle rust, passend in ieder type tuin.

Tot slot wil ik je bedanken dat je de moeite hebt genomen om dit hele artikel te lezen. De tuintrends voor 2021 zoals je deze hier hebt gelezen zijn niet elders vanaf geleid, maar zijn 100% gebaseerd op mijn persoonlijke visie en de manier waarop ik zelf en mijn team kijken naar de ontwikkeling van de hedendaagse tuin. Met dit artikel hoop ik dat je geïnspireerd bent geraakt en dat je mede hierdoor keuzes beter kunt afwegen en bewuster kunt maken. Mocht je geïnteresseerd zijn in wat wij zoal voor jou kunnen betekenen dan volgt hier een overzicht met rechtstreekse links: