Wanneer we het hebben over het bestaan van 'goede schimmels' zal menig tuinliefhebber de wenkbrauwen fronzen. Het woord schimmel beschikt dan ook voor veel mensen over een zeer negatieve bijklank. Dit komt niet in het minst omdat schimmels verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van vervelende ziektes zoals met name de witziekte, de plaag, neusrot en de papiervlekkenziekte. Deze ziektes zijn nefast voor een (moes)tuin en bovendien lang niet altijd even eenvoudig te bestrijden, in tegendeel.
Bovenstaande zorgt er voor dat veel mensen schrik hebben om in hun tuin bijvoorbeeld gebruik te maken van houtsnippers of ander zogenaamd mulchmateriaal. Na enige tijd kunnen er namelijk witte schimmeldraden ontstaan waarna wordt gevreesd dat de schimmels zullen overgaan op de planten. Deze vrees is begrijpelijk, maar daarom lang niet altijd terecht.
In werkelijkheid zijn schimmels immers bijzonder belangrijk voor een gezocht evenwicht in onze tuin. Bovendien zijn ze lang niet altijd schadelijk. Neem nu bijvoorbeeld de champignon. Het betreft hier een vruchtlichaam van een schimmel welke vaak eetbaar en daarbij ook nog eens erg lekker is. Er bestaan dus wel degelijk ook goede schimmels.
Eén van de belangrijkste redenen waarom het wordt afgeraden om te spitten en over de bedden te lopen is om de schimmeldraden in de bodem niet te beschadigen. Schimmels hebben dan ook als één van de belangrijkste functies om samen te werken met plantenwortels. Omdat schimmeldraden kunnen vergroeien met plantenwortels kan er een uitwisseling van voedingsstoffen plaatsvinden tussen de schimmel en de plant.
Het voordeel hiervan voor de plant is dat het wortelstelsel een zeer groot oppervlak kan beslaan door de samenwerking. Dit wordt Mycorrhiza genoemd. In de praktijk zouden 95 procent van de planten een dergelijk 'samenwerkingsverband' hebben. Deze zou bovendien een structurele meerwaarde met zich meebrengen voor de groeikracht van de plant in kwestie.
Dat goede schimmels een absolute must zijn voor een goede bodemstructuur blijkt eens temeer wanneer er gebruik wordt gemaakt van verschillende soorten mulch. Indien er wordt gekozen voor stro of vers organisch materiaal valt het misschien niet zo op, maar bij houtsnippers of paden is het vaak overduidelijk. Neem bijvoorbeeld maar eens een klein beetje van de mulchlaag weg en je kan meteen de wirwar aan witte schimmeldraden vaststellen. Vooral de houtsnippers worden door deze schimmeldraden met elkaar verbonden waardoor er als het ware één sluitend geheel ontstaat.
Naast bovenstaande is het zo dat de schimmels die opduiken op mulchmateriaal zogenaamde saprofyten zijn. Dit bekent dat ze leven op dode materialen. In de praktijk zorgt dit er voor dat ze nooit de overstap zullen maken op levende planten. Sterker nog, deze saprofyten gaan er juist alles aan doen om slechte en kwaadaardige schimmels te verdringen. Op deze manier realiseren ze als het ware een beschermende werking voor de planten die deel uitmaken van je tuin.
Het merendeel van de schimmels die in onze tuin verschijnen staan er om bekend plantencelwanden af te breken. Andere schimmels geven echter de voorkeur aan vlees. Zij vangen zogenaamde nematoden evenals raderdiertjes met hun lasso's. Ze kunnen er bovendien ook voor kiezen om plaksporen evenals harpoenachtige structuren in te zetten. Nog andere schimmels die in de tuin voorkomen hebben sporen die over een kurkentrekachtige vorm beschikken. Deze blijven steken in de slokdarm van de nematode. De schimmels weten zich op deze manier door de huid van de worm heen te boren waarna ze het diertje in kwestie vullen met schimmeldraden. Dit zorgt er in principe voor dat schimmels ook bepaald ongedierte in je tuin kunnen helpen bestrijden.
Ondanks het negatieve karakter waar schimmels over beschikken worden ze door mensen reeds bijzonder lang gebruikt tijdens het bereiden van voedsel of om ze gewoon zo te eten. Een bekend voorbeeld van een dergelijke delicatesse is de zwarte truffel. Voor een kilo van deze lekkernij betaal je al snel tot zomaar even 3.000 euro. Wat je waarschijnlijk nog niet wist is dat het hier gaat om de myccorhiza schimmel. Andere schimmels eten we dan misschien wel niet direct, maar worden in massaproductie gebruikt. Denk op dit vlak maar eens aan kazen en wijnen. Schimmels produceren een enorme variatie op vlak van stoffen die grootschalig gebruikt kunnen worden. Goede schimmels kunnen zelfs zomaar een vorm van antibiotica produceren waardoor ze worden ingezet als bestrijdingsmiddel in de landbouw.
Eerder op deze pagina hebben we reeds aangegeven dat schimmels de bodemstructuur aanzienlijk en op verschillende manieren kunnen beïnvloeden. De zogenaamde hyfen zorgen voor een verbinding van de verschillende bodemdeeltjes op het ogenblik dat ze door de poreuze bodemnetwerken heen gaan. Dit zorgt er voor dat ze een uitstekende, preventieve werking hebben tegen erosie.
Verschillende van de stoffen die door de hyfen in de bodem worden gebracht zijn kleverig. Omdat hyfen als het ware van het ene bodemdeeltje naar het andere springen zorgen ze voor het 'verlijmen' van deze deeltjes. Andere stoffen zorgen voor het afstoten van water en voorkomen dat de bodem inzakt door een teveel aan (grond)water. Uiteraard kan dit mogelijks wel voor een probleem zorgen op plaatsen waar er net te weinig water door de bodem wordt opgenomen. Zo beschikken ook goede schimmels soms over een (klein) nadeel.