Curatieve technieken zijn technieken die onkruid dat al aanwezig is bestrijden of beheersbaar houden. In dit artikel komen deze technieken aan de orde. Binnen de curatieve technieken wordt onderscheid gemaakt in thermisch behandelen en mechanisch behandelen. Thermische technieken behandelen onkruid met warmte. Wanneer de techniek gedurende langere tijd toegepast wordt, raakt het onkruid zo uitgeput dat de plant niet meer zal terugkomen. Op de markt zijn verschillende thermische technieken beschikbaar. Deze technieken zijn niet allemaal even bekend, waardoor de ervaringen per techniek verschillen.
Mechanische technieken behandelen onkruid door het bovengronds te verwijderen. Hierbij wordt vooral het gedeelte van de plant bovengronds verwijderd en blijft de plant ondergronds meestal intact. Hierdoor is de kans op terug groei aanzienlijk groter dan bij het thermisch verwijderen van onkruid. Naarmate de frequentie van toepassing van mechanische technieken verhoogd zal de plant in kracht afnemen en zal de terug groei verlagen. In dit artikel komen de volgende technieken aan de orde:
De naam van deze techniek zegt al genoeg, het onkruid wordt weggebrand. Door middel van branders wordt het onkruid bovengronds gebrand. De temperatuur waarmee gebrand wordt is circa 600-700C. Deze temperatuur kan de plant niet aan en het verbrand bovengronds. Soms is één keer branden niet genoeg om het onkruid ook ondergronds te verbranden. Penwortels blijven bijvoorbeeld helemaal zitten en sterven niet af. Er zijn vele soorten onkruidbrandmachines. Zowel de particulier als de grootgroener kan werken met deze techniek. Er wordt met propaan gewerkt om een vlam te creëren die het onkruid wegbrandt.
De ervaringen bij de gemeente Twenterand zijn goed. Met het branden wordt onkruid goed weggehaald. De kracht bij onkruidbestrijding ligt bij de gemeente Twenterand in de veegfrequentie. Hoe vaker er geveegd wordt, hoe minder onkruid de kans krijgt zich te settelen. Voorwaarde wat betreft Henk Spijk is dat de machinist van de machine goed geschoold is en verstand heeft van de machine om succes te garanderen. Nadeel van branden binnen de gemeente is dat de grote machines niet in de buurt van obstakels komen. Dit heeft de gemeente opgelost door de uren van het schoffelen enigszins te verplaatsen naar het maaien met een touwtjesmaaier rondom obstakels. Door een goede samenspraak tussen alle werkende personen en aansturende personen blijkt branden op gemeentelijk niveau een succesformule te zijn.
Lieuwe Westra van Tuinkeur ziet weinig heil in het branden binnen de hovenierssector. De kans op verbranding van naastgelegen materialen en beplanting is groot en deze kostenpost is voor de kleine hovenier niet te behappen.
Deze techniek kan net als het branden op allerlei manieren worden toegepast. Zowel op grote schaal als kleine schaal. Door middel van hete lucht die plaatselijk wordt toegediend wordt de plant met 55-70 C bovengronds verwijderd. De plant zelf wordt bovengronds verwijderd, de warmte is niet hoog genoeg dat de plant ook ondergronds afsterft. Door meerdere behandelingen toe te passen wordt de kans op herstel steeds kleiner omdat de plant uitgeput raakt. Evenals branders zijn er verschillende soorten hete lucht machines verkrijgbaar op de markt. Hete lucht is een techniek die vooral door professionals wordt gebruikt en minder door particulieren.
Ook bij hete lucht komt propaan kijken. Dit gas verwarmd de lucht welke over de verharding heen wordt geblazen. Naast volveldse hete-lucht machines zijn er ook sensor gestuurde machines. Het verschil tussen beide is dat bij de volveldse techniek de machine het gehele oppervlak voorziet van hete lucht. Sensor gestuurde machines bestrijden enkel de plek waar groen staat. Hierbij wordt er door de machine geen verschil tussen kruid en onkruid gemaakt.
Vergelijkbaar met Infraroodtechnieken aldus Ben Bakkenes van de gemeente Hardenberg-Ommen. De gemeente Hardenberg-Ommen gebruikt de hete lucht techniek en het blijkt dat deze technieken uitermate goed werken in de openbare ruimte. Door de grootte van het materiaal is de verwachting dat deze apparatuur minder snel bij een hovenier ingezet zal kunnen worden. De ervaring van groenvoorzieningsbedrijven is dat de inzet van hete lucht staat of valt met de machinist van de machine. Ook is de ervaring dat er veel nevenschade aan naastgelegen planten. Wanneer de machinist hier echter rekening mee houdt en goed geschoold is, is dit prima te voorkomen. Hier kan de bosmaaier dienen als extra methode om langs de aanliggende beplanting het onkruid te verwijderen. Deze methode is enkel goed toe te passen wanneer de ruimte dit toelaat. Een kleine stadstuin is minder geschikt door de grootte van de machine. Ook zitten er, door toepassing van gas, risico’s aan het toepassen van deze techniek bij onjuist gebruik van het apparaat. Ben Bakkenes geeft aan dat het essentieel is om een goede combinatie te maken tussen het toepassen van hete lucht en het veegbeheer.
Bij deze onkruidbestrijdingstechniek wordt een mate- riaal erg heet gemaakt waardoor het straling uitzend. Deze straling is een hitte waardoor de te bestrijden plant verwarmd wordt en afsterft. Na een aantal behandelingen met deze techniek raakt de plant ook van binnenuit uitgeput en zal het afsterven. Infraroodtechniek is vergelijkbaar met de brandingstechniek. Evenals de brandingstechniek zijn er meerdere soorten infraroodmachines. Infrarood wordt vrijwel alleen gebruikt op professionele grote schaal vanwege de grootte van de machines. Het kan zowel zelfrijdend als in manueel worden toegepast.
Het is de ervaring van de gemeente Hardenberg-Ommen dat deze techniek erg goed uitvoerbaar is. Doordat de techniek sensor gestuurd toegepast kan worden, wordt onkruid pleksgewijs verwijderd. De techniek is heel erg vergelijkbaar met hete lucht techniek. De na- en voordelen zijn dan ook vrijwel hetzelfde. In de hoveniersbranche wordt deze techniek niet veel gebruikt blijkt uit rondvraag in de regio. Branden en hete lucht zijn thermische technieken die vaker worden toegepast.
Bij de heet water techniek wordt het water pleksgewijs toegediend. Hierbij wordt water dat tegen het kookpunt is gebracht, op circa 102 graden, aangebracht op het onkruid. In eerste instantie wordt het onkruid bovengronds bestreden. Na verloop van tijd en het meermalig toepassen van de techniek zal de plant ook ondergronds afsterven. De heet water techniek moet langer op de plant worden toegepast om zo ook de ondergrondse wortels te bereiken en te laten afsterven. Ook bij de heet water techniek zijn er verschillende soorten en maten van machines. Er is altijd een waterreservoir nodig en vaak ook een verwarmingsmechanisme, daarom zijn het logge machines. Omdat het water heet op de plek toegediend moet worden zijn heet water machines vooral geschikt voor pleksgewijze bestrijding en niet voor volveldse bestrijding. Wanneer het bestrijdings oppervlakte van de machine groot is, zal de warmte namelijk niet gewaarborgd kunnen worden. Dit heeft niets te maken met de grootte van het te onderhouden object, zowel de stadstuin als de openbare ruimte wordt bestreden met deze techniek.
Joost Klein van Vechtdalgroen ziet deze methode als meest efficiënte methode voor de hovenier. Het bedrijf heeft het afgelopen jaar deze methode ingezet op verschillende parkeerplaatsen bij een supermarktketen. Eén keer in de acht weken werd de heet water methode ingezet. Je kunt pleksgewijs werken en hierdoor wordt het onkruid erg goed bestreden. Naar mate je vaker werkt met het apparaat zal de ervaring meer worden. Hierdoor weet je precies welke onkruidsoort hardnekkig is en welke niet. Doordat de werkbreedte van de machine te vergroten en te verkleinen is, ziet Vechtdalgroen het als een goede machine om in te zetten op diverse grootten van arealen. Bijkomend voordeel van heet water is dat de verhardingen prachtig schoon worden en algen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Een pluspunt dat met andere methoden niet op deze manier behaald wordt. De gebruikte machine was een gehuurde Empas handunit. Ten slotte waren de hogere kosten geen enkele probleem wanneer je de klant uitlegde waarom de kosten omhooggingen. Het besef van duurzaamheid moet bij de klant aangewakkerd worden als het ware. De ervaringen waren dermate positief dat Vechtdalgroen heeft besloten een heetwatermachine aan te schaffen (WeedPlus van Meclean). Nadeel ziet Vechtdalgroen wel in het feit dat er een grote hoeveelheid snoeren en slangen is wat vervoerd moet worden. Dit kan lastig zijn qua transport. Lieuwe Westra van Tuinkeur ziet het meeste in de heet water methode. Door de perfecte schaalbaarheid van deze techniek en het succes dat hij ziet, vindt Westra heet water de beste methode voor de hovenierssector.
Ook Mike Verheij ziet dit is als de meest ideale methode. Naar aanleiding van zijn onderzoek in 2014 naar de meest efficiënte methode qua chemie-vrije onkruidbestrijding op Schiphol is heet water er als efficiëntste methode uitgekomen. (Verheij & Elling, 2014) Zowel qua kosten als bruikbaarheid. Tevens is de ervaring dat, naast een groot bedrijf zoals Schiphol, heet water ook uitermate goed te gebruiken is binnen een hoveniersbedrijf. Er zijn twee verschillende soorten heet water machines. Volgens Verheij is in de kleine tuinen de machine die te koppelen is aan de tuinslang van de klant het best bruikbaar. Voordeel hiervan is dat je een kleinere machine op je bus/aanhanger hoeft te hebben. Wanneer er geen wateraansluiting is of er moeten grotere oppervlaktes worden behandeld op minder bereikbare plekken, is er een andere machine op de markt. Deze machine heeft een tank met water op de aanhanger of bus waardoor de machine overal te gebruiken is.
Dit is een innovatieve manier van onkruidbestrijding. Hierbij wordt een hoge dosis uv-licht toegepast. Dit is vergelijkbaar met de bestrijdingstechniek branden. Deze manier van onkruid bestrijden is in de ontwikkelingsfase en dus zijn er geen gebruikers resul- taten in het veld. In de toekomst zullen meer resultaten verwacht worden. Er is sinds 2012 een pro- totype op de markt, maar deze is nog niet verder gebruikt in de branche. (Plant Research International (WUR), 2012)
Deze methode van onkruidbestrijding lijkt op het toepassen van heet water. Stomen wordt echter op een hogere temperatuur toegepast, de stoom komt met circa 140 graden op de plant terecht. Hierdoor wordt er heel gerichte manier onkruid bestreden. Bij het stomen wordt water onder een hele hogedruk toegediend. Ook bij het stomen is er heet water nodig. De machines zijn groot van aard, maar wel in verschillende soorten. De machines gebruiken minder water als de heet water techniek en is goed mobiel te gebruiken, mits een grote installatie gewenst is. Door de grootte van de machines is deze niet altijd goed te gebruiken bij particulieren, zeker niet wanneer de machine door het woonhuis richting de tuin moet. Door diverse opzetstukken en soorten machines is de machine toepasbaar aan de bedrijfsvoering van een bedrijf.
Vergelijkbaar met heet water door praktisch dezelfde toepassing. Er zijn in de openbare ruimte diverse gemeenten die stoommachines toepassen, onder andere de gemeenten Zutphen en Tholen passen deze techniek toe. In de groenbranche zijn er op de bovenstaande genoemde gemeenten weinig hoveniers of grootgroeners die ervaringen hebben met stoommachines. In de literatuur worden de methode stomen en schuim door elkaar heen gebruikt.
Bij het toepassen van schuim wordt aan het hete water een niet-chemisch schuimend middel toegevoegd. Door dit middel toe te passen op de plant dat niet gewenst is op de locatie sterft de plant bovengronds en ondergronds af. Door het schuim dat blijft liggen op de plant wordt de plant een aantal seconden onder een constante temperatuur tussen de 95 en 98 gehouden. Het onkruid raakt na een aantal behandelingen ook van binnenuit uitgeput. Deze methode combineert het beste van heet water met een extra isolerende laag van schuim. Er zijn verschillende soorten machines op de markt. Echter omdat hier ook warm water bij komt kijken zijn het logge machines die niet door de particulier worden gebruikt. De machine is achterin een bedrijfsbus of op een aanhanger te plaatsen en kan dus prima door een hovenier worden gebruikt.
Na een gesprek met Ronald Beckers blijkt dat, na praktijkonderzoek, schuim voor Boesheide Hoveniers de beste oplossing blijkt voor het bestrijden van onkruiden. Hierbij is rekening gehouden met de kosten, verkoopprijs en de toepasbaarheid. Er zijn momenteel nog weinig ervaringen aangezien de machine een korte tijd in gebruik is genomen. De verwachting is dat schuim een groot voordeel heeft wat betreft het aantal werkgangen per jaar. Voorheen, bij de toepassing van glyfosaat bleek Boesheide bij enkele klanten tweewekelijks even te spuiten. Op dit moment zal Boesheide hoveniers een aantal keren per jaar terugkomen. Door gericht te werken is de verwachting dat het aantal werkgangen om het onkruid te bestrijden na 3 jaar terug te brengen zal zijn naar 2 à 3 werkgangen per jaar. Door het schuim toe te passen in de bedrijfsstrategie denkt Beckers dat het gerichte werken en onderhoud veel gestructureerde zal verlopen dan voorheen bij de toepassing van glyfosaat. Voordeel van schuim ten opzichte van andere technieken is wat betreft Boesheide Hoveniers dat deze techniek op allerlei schalen toepasbaar is. In combinatie met vegen zal volgens Ronald Beckers de techniek erg goed in andere bedrijven toe te passen zijn.
De mechanische techniek borstelen kan toegepast worden in verschillende soorten en maten. Hierbij wordt er met een metalen borstel gereinigd. Bovengronds wordt het onkruid verwijderd. Ondergronds blijft het echter grotendeels zitten. Hierdoor moet de methode vaak worden toegepast om de plant uit te putten. Er zijn verschillende soorten borstelmachines verkrijgbaar op de markt. Vooral de zelfrijdende borstel is herkenbaar. Ook voor de particulier zijn er onkruidborstels verkrijgbaar.
De ervaringen met borstelen zijn bij hoveniers volgens Lieuwe Westra minder goed. Door het borstelen in de particuliere sector worden veel verhardingen beschadigd. Ook is de ervaring dat het onkruid niet diep genoeg weggehaald wordt. Hierdoor zal het snel terugkomen. Bij gemeenten wordt borstelen toegepast in combinatie met andere technieken. Gemeente Twenterand past borstelen bijvoorbeeld toe in combinatie met branden. Hierdoor blijft het onkruid beter weg, het gaat niet wennen aan een bepaalde techniek. Ben Bakkenes geeft aan dat het belangrijk is om goed te kijken welke techniek je toepast op een bepaalde verharding. Hij is geen voorstander van borstelen. Ook in de openbare ruimte kunnen verhardingen beschadigen en daarbij heb je bij borstelen veel nawerk door het vegen. Borstelen is, zoals hoveniers ook ervaren, vaak niet toe te passen in de particuliere tuin door de schade die er wordt ondervonden. Borstelen moet niet verward worden met de techniek vegen. Vegen is een veel vriendelijkere manier. Wel is borstelen een techniek die makkelijk toegepast wordt. Na een onderhoudsbeurt wordt de verharding nog even meegepakt en onkruidvrij gemaakt. In combinatie met vegen is dit een effectieve methode.
Deze methode is vergelijkbaar met de methode borstelen. Echter de machines zijn verschillend. Bij vegen is de frequentie hoger om een goed resultaat te krijgen en de verharding onkruidvrij te hebben. Doordat je veegt krijgen onkruiden geen kans zich te wortelen want de verharding zal schoon zijn van stof, zand en blad. Door alle gesproken deskundigen wordt de techniek vegen als dé standaard onderhoudsklus gezien. Door het vegen is er naast een schoon beeld ook een preventie voor de te groeien en te ontkiemen zaden. Om tot een succesvol resultaat te komen moet het opgeveegde materiaal wel afgevoerd worden. Wanneer het blijft liggen zal het alsnog ontkiemen. Er zijn vele soorten veegmachines. Zowel zelfrijdende als handveegmachines. Ook de huis-tuin en keuken bezem is uitermate geschikt om deze techniek toe te passen.
Het is de ervaring iedere gesproken hovenier, gemeente en grootgroener dat vegen essentieel is. Dit moet opgenomen worden in alle onderhoudsplannen en bestekken. Door te vegen wordt de verharding schoon en heeft het geen voedingsstoffen voor onkruidzaden om zich te ontkiemen en te settelen. Naast een schoon beeld geeft het dus daadwerkelijk preventief resultaat door het verwijderen van voeding van het onkruid. Vegen is wat dat betreft een essentiële aanvulling op welke techniek dan ook. De gemeente Twenterand veegt zo’n 10 werkgangen per jaar. Dit is een hoog gemiddelde voor een gemeente. De ervaring is echter dat door deze hoge frequentie er altijd een opgeruimd beeld is en het onkruid veel minder goed groeit. Vegen is wat betreft de gemeente Hardenberg ook essentieel, zonder te vegen is het onmogelijk om je gewenste beeld te bereiken stelt Ben Bakkenes. Bij hoveniers is het de ervaring dat er na een onderhoudsbeurt er altijd even geveegd wordt, dit geeft een opgeruimd beeld, maar zorgt ook dat de voeding voor onkruiden verdwijnt. Binnen de particuliere sector is het zo dat veel particulieren zelf ook even het straatje vegen, dit bevorderd het beeld en zorgt dat onkruid geen voeding heeft om zich te settelen. Ronald Beckers van Boesheide hoveniers geeft aan dat het wel goed is dit aan te geven bij de klanten, zodat ze door hebben dat het nodig is dat er geveegd wordt. Uit onderzoek blijkt dat wanneer er 12 keer per jaar geveegd wordt er nauwelijks andere curatieve technieken toegepast hoeven worden.
COMBINATIE VEGEN EN BORSTELEN
Bij een combinatie van zowel vegen als borstelen wordt veel toegepast in het openbaar groen. Door het gebruik van zowel vegen als borstelen wordt de verharding schoon, maar wordt het onkruid ook doeltreffend verwijderd. De inzet van machines is geheel afhankelijk van de omvang van het areaal, de aanwezigheid van obstakels als lichtmasten, verkeersborden etc. en de bereikbaarheid. Het is ook een optie om verschillende machines te gebruiken en deze na elkaar in te zetten. Zodat hetzelfde resultaat wordt behaald als één grote machine in één werkgang behaald.
Door onkruid te maaien met verschillende soorten maaimachines wordt het onkruid bovengronds verwijderd. Ook wordt het onkruid, op den duur door vaak toe te passen, uitgeput. Hierdoor verdwijnt het onkruid ook ondergronds. Deze techniek is in alle maten verkrijgbaar op de markt. Zowel grootschalig als kleinschalig maaien wordt toegepast. Ook de particulier past maaien veelvuldig toe.
Maaien kan worden ingezet om snel hoog onkruid te verwijderen. Op groter te beheren oppervlakten zoals de openbare ruimte van gemeenten wordt dit nog weleens ingezet op plekken waar de veeg en borstelmachine niet kan komen. Ben Bakkenes haalt aan dat het vanuit economische en ergonomische overwegingen beperkt moet blijven tot kleinschalig bijmaaiwerk. Dit is een methodedie ingezet wordt om op het eerste oog een oppervlakte onkruidvrij te maken. De wortels van de onkruiden worden niet verwijderd en daardoor blijft het onkruid groeien. Het is geen methode die langdurig resultaat oplevert. Maar zoals vermeld is bij het branden, is maaien een goede aanvulling op een andere curatieve methode.
henk
op 23 Oct 2019